"La verdad sobre el caso Harry Quebert", Joël Dicker

Parece que a novela negra está pasando unha boa época nestes últimos anos. En case todos os países están a aparecer novos autores que lle dan un novo aire a un xénero dos máis traballados en todas as literaturas do mundo. Sempre fun bastante afeccionado a este tipo de historias, pero a tiña un pouco de lado, algo cansado de ler case sempre o mesmo, sen demasiadas aportacións que fixesen que collese algunha destas novelas. Por aquí nestes últimos meses van aparecendo varias, e todas elas gustáronme. Case todas xogan cos tópicos do xénero, pero a maior parte dánlle algo máis, xa sexa cos personaxes, na historia ou en como a conta. Esta de hoxe chegoume, de novo, por recomendación do gran lector que é meu pai, creo que senón se me pasaría. Cando esta a a ler descubrín que foi unha das sensacións editoriais deste verán, con importantes cifras de ventas e boas críticas en xeral. A min gustoume bastante, así que o autor de hoxe é Joël Dicker e a novela “La verdad sobre el caso Harry Quebert”.

Joël Dicker naceu en Xinebra en 1985, fillo dunha bibliotecaria e un profesor de francés. Pasou a infancia na súa cidade natal e nunca se sentiu demasiado atraido polos estudos. Aos 19 anos recibe clases de actuación nunha escola de París e despois volve a Xinebra para estudar Dereito, graduándose en 2010. Aos 10 anos fundou unha revista sobre naturaleza, que dirixiu durante sete anos, “La revista de los animales”, pola que recibiu un premio á protección da natureza e foi nomeado editor xefe máis novo de Suíza. Aos 20 anos recibe o Premio Internacional para Xóvenes Autores Francofalantes por un conto de ficción, “El Tigre”. Este éxito animouno a seguir escribindo., rematando en 2009 a súa primeira novela, “Los últimos días de nuestros padres”, aínda que non conseguiu editor. En 2010 participa no “Prix des Ecrivains Genevois”, premio que se entrega cada catro anos para obras sen publicar, resultando gañadora do mesmo. Tras varios problemas a novela foi publicada no ano 2012 en Suíza e Francia con bastante éxito e foi homenaxeada na conmemoración do Día D. En 2012 tamén aparece a súa seguinte novela, a que da lugar ao comentario de hoxe, pronto traducida a 33 idiomas e gañadora de varios premios: Premio Goncourt des Lyceens, o Gran Premio de Novela da Academia Francesa ou o Premio Lire á mellor novela en lingua francesa.

“La verdad sobre el caso Harry Quebert” vainos contar unha historia que contén moitas outras. Non quero contar demasiado porque unha das mellores cousas que ten é a cantidade de sorpresas, de xiros inesperados, de personaxes equívocos e de situacións cambiantes que ten. Por un lado temos ao personaxe que da título á novela. Harry Quebert é un reputado escritor americano, profesor de Universidade xa nos seus últimos anos e que vive en Aurora, un pobo de New Hampshire. Por outro lado temos a Marcus Goldman, discípulo antes e gran amigo de Harry agora. Marcus alcanzou gran fama coa súa primeira novela, diñeiro, festas, mulleres, todos os meles do éxito rodearon a súa persoa durante moito tempo. Agora o seu editor mételle presa para que presente a súa segunda novela, hai que aproveitar o tirón da primeira para conseguir unha boa cantidade de ventas, que é o único que lle importa. Pero Marcus está a pasar verdadeiros problemas para enfrontarse de novo ao folio en branco, o medo a non ser capaz de escribir outra obra de éxito, o non saber nin como nin por onde empezar..., un tormento que non se ve capaz de afrontar so. Ante esta situación decide marchar a Aurora e pasar uns días co seu amigo e mentor, para ver se lle pode botar unha man, é o último recurso nunha situación desesperada. Ao pouco de chegar alí os acontecementos dispáranse ata chegar a extremos inesperados. No xardín da casa de Harry aparece un cadáver que pronto é identificado como o de Nola Kellergan, unha rapaza que desapareceu en 1975. Sempre se sospeitou que fora asasinada pero este descubrimento é a confirmación definitiva. Xunto ao seu cadáver aparece o manuscrito da novela máis famosa de Harry Quebert, que pronto será sospeitoso. Marcus e todo o pobo, con asombro, descubrirán que Harry e Nola mantiveron unha relación sentimental que rematou cando ela desapareceu, así que Harry converterase no principal sospeitoso e metido no cárcere. Marcus cree imposible que poida ser culpable, así que dedicará boa parte do seu tempo a falar con toda a xente de Aurora, con todos os que coñeceron a Nola, para tentar salvarao seu amigo e profesor, ese será o obxectivo da súa vida nese momento, esquecendo case por completo de que debe entregar unha nova novela ao seu editor se non quere que o demande por incumprimento de contrato. Claro que pronto descubrirá que todo o mundo ten algo que ocultar e que moitas veces algunhas situacións esconden outras moito máis escuras.

Dise que é unha novela negra e evidentemente está dentro do xénero. Temos un asasinato, unha investigación policial, varios sospeitosos e o proceso típico do xénero. De todo modos ten moitas cousas máis que a min, persoalmente, me pareceron moi interesantes. Cada capítulo está encabezado por un dos 31 consellos que Harry deulle a Marcus no seu momento sobre o proceso da escritura. Consellos sobre o proceso creativo, sobre a forma de escribir, de atrapar ao lector, de crear personaxes e situacións, case calquera cousa que se lle poida ocorrer a alguén sobre o tema. Todos eles son interesantes e apoiados case sempre por un diálogo sobre o tema entre os dous protagonistas. Por outro lado a historia contén tamén unha forte crítica ao mundo editorial, dominado case exclusivamente pola idea de facer diñeiro, de publicitar unha novela a costa do que sexa, saltándose á toureira calquera tipo de integridade para o autor. Neste caso Marcus quere ser o creador e elemento central das súas palabras, algo ao que en moitos momentos o editor non está disposto. O mundo do mercantilismo, dos autores que usan a outros escritores na sombra para rematar ou escribir enteiras as súas novelas e outros temas similares están presentes ao longo de toda a historia. Case calquera cousa vale para que unha novela teña éxito e repórtelle uns bos beneficios á editorial. Outro tema interesante é o das relacións humanas en case todos os seus ámbitos. A amistade, as relacións sentimentais correspondidas ou non, o matrimonio, a relación entre pais e fillos a distintos niveis..., case todo tipo de relacións persoais están presentes no desenvolvemento da historia.

No que se refire á historia do asasinato de Nola pouco quero dicir. Está perfectamente integrada dentro de todo o anterior e a veces queda diluída neses outros temas. Quizais non sexa exactamente central, aínda que domina case toda a historia, pero aparece en ocasións máis como un pretexto do autor para falar doutros temas. Iso non quita que sexa intrigante, interesante e chea de sorpresas. Ao longo das páxinas saltaremos dun sospeitoso a outro, dunha historia que parece dunha maneira e pronto descubriremos que non é así, de enganos non so para Marcus, senón tamén para o lector, que seguirá convencido todo o que nos está a dicir, xa que é a través del como imos coñecendo todo o que pasa e pasou, nun gran xogo de enganos. Xa dixen un pouco antes que case nada é o que parece cando estamos a ler e quedaremos asombrados ante certas situacións, moi ben levadas. O autor xoga con nós do mesmo modo que o fai con Marcus, case como marionetas manexadas desde a sombra por Dicker.

Outro aspecto destacable é o dos personaxes e as relacións entre eles. Gustáronme absolutamente todos e non hai un so que non sexa importante dentro da trama. Destacaría dous relacións por riba das demais. Por un lado a establecida entre os dous protagonistas, Harry e Marcus, que vai máis alá de profesor alumno e incluso máis alá da amistade, converténdose en algo especial e distinto. Fóra desta quedo coa que haberá entre Marcus e un dos encargados da investigación, Gahalawood, co que terá unha relación de amor odio máis que interesante e que vai cambiando ao longo da historia. Hai un bo montón de personaxes que podería destacar, pero prefiro que os coñezades a medida que vos metedes na historia.

A lectura faise de forma moi entretida e fluída, aínda que teño que dicir que desde o meu punto de vista pode ser repetitiva nalgúns momentos, con certas situacións que aparecen varias veces, aínda que dunha forma distinta. Hai cousas que saberemos dun modo nalgún momento pero que serán doutro máis adiante, e incluso algunhas páxinas despois aínda serán doutra maneira. Quizais caia un pouco en tópicos no referido á relación entre Harry e Nola, sobre todo no que se refire á forma de falar, de comportarse entre eles, pero supoño que será algo consciente por parte do autor. É unha novela longa á que creo que algunhas páxinas menos farían máis redonda, pero evidentemente isto xa é unha opinión persoal (aínda que compartida con algunhas outras persoas). Esa sensación de “isto mesmo xa o lin antes) aparece varias veces, pero creo que dentro dun tempo, se fago unha segunda lectura, descubrirei que esa percepción non é exacta, que sempre hai algún detalle que fará que vexamos que non é así.

É unha novela que, polo que estou a ver e ler, provoca sentimentos enfrontados. Para moitos é a mellor novela que teñen lido en moito tempo mentres que para outros é bastante frouxa. Desde o meu punto de vista nin tanto nin tan pouco. Pareceume unha novela destacable e boa, cunha boa historia, ben escrita e que te atrapara desde un principio, saltando xa a sorpresa nun primeiro capítulo que adianta algunhas das cousas que imos ler despois. A min gustoume moito e é outro deses autores que deixarei anotados para seguir a súa traxectoria. Unha novela ben pensada, perfectamente estruturada e cos suficientes xiros e sorpresas como para non deixar de ler en moitos momentos. Os últimos capítulos son deses que farán que a maior parte dos lectores non poidan deixar de ler, porque a historia vaise precipitando cara a un final que estamos desexando que chegue. ¿Matou Harry Quebert a Nola Kellergan? Para sabelo teredes que empezar a historia desde o principio e seguir a Marcus por ese camiño cheo de curvas pechadas onde non se ve que ven a continuación, que normalmente será un cambio de rasante.