"Dexter", as novelas de Jeff Lindsay

Unha das primeiras series que comentei neste blog, polo mes de febreiro de 2010 foi “Dexter”, da que agora estou a ver a sétima temporada, que nalgúns momentos estame a decepcionar un pouco, rizando o rizo demasiado creo eu. Aínda así o personaxe segue a ser fascinante e segue a ter case o mesmo tirón que nas anteriores. Claro que algunha desas temporadas deixou o listón tan alto que non é sinxelo polo menos manterse. Como digo a pesar de esa lixeira decepción sígoa con ganas, esperando a ver como resolven as cousas. Dexter forma parte xa do mundo televisivo, unha serie con orixinalidade, dureza e moi pouco condescendente co espectador, como dicía naquel comentario, é fascinante ver como os guionistas conseguen que sintamos unha certa empatía e simpatía por un personaxe como el. Hoxe non vou falar da serie, que iso xa tocou, pero si de algo que seguramente os verdadeiros afeccionados xa coñecen pero que moitos outros non. É un personaxe de novela inicialmente, dunha serie de novela que teñen como autor a Jeff Lindsay. Tras o éxito da publicación da primeira a produtora Showtime decidiu iniciar a serie, cunha primeira temporada que segue máis ou menos esa novela. Logo digamos que se inspira nalgunhas situacións e momentos do resto das novelas, pero segue argumentos propios, sempre mantendo aos personaxes centrais e todas as características dos mesmos.

Jeff Lindsay é o seudónimo de Jefrey P. Freundich, novelista e dramaturgo nado en Florida en 1952. É licenciado en literatura pola Universidade de Middlebury. Posteriormente realizou un máster en dirección teatral. Nos seus inicios traballou como actor e músico. É autor de máis de vinte obras de teatro, algunhas musicais, e varias producións de televisión e de cine. Nalgunhas delas colabora coa súa dona, Hilary Hemingway, sobriña do coñecido novelista. Tras varias novelas e traballos en periódicos de Florida, a fama chegoulle coa publicación de “El oscuro pasajero” en 2004, primeira das novelas dedicadas ao personaxe de Dexter e que serviu de base para a serie de televisión. Por esa novela foi nominado a un premio para novelistas noveles, pero foi eliminado do mesmo ao ver que tiña novelas anteriores publicadas con seudónimo. Outras novelas da serie son “Querido Dexter” (2006), “Dexter en la oscuridad” (2008), “Dexter por decisión propia” (2010) e a última traducida e que remato de ler hai pouco é “El asesino exquisito”. En inglés a última é “Double Dexter”, do 2011.

Que teñen en común as novelas e a serie? Como comentei a primeira temporada da serie parte da primeira das novelas, seguíndoa cunha certa fidelidade en canto a aspectos argumentais e ás características básicas do personaxe. Do mesmo modo a maior parte dos personaxes das historias en papel aparecen na serie máis ou menos coas mesmas características. A súa irmá, os outros forenses, os axentes da policía de Miami, o misterioso irmán do protagonista, a súa noiva e futura esposa xunto cos dous fillos desta... Practicamente todos están nas novelas, pero tras a primeira temporada toman camiños distintos e non podemos dicir que algunha delas estea baseada nas novelas posteriores. Si que teñen momentos tomados de algunha delas, asasinos que aparecen nalgún momento poden converterse nos protagonistas televisivos, pero en ningún caso asociemos cada unha das entregas editadas coas que podemos ver en televisión. Tamén, en xeral, as formas de comportarse destes personaxes que xiran ao redor do protagonista son comúns a ambas. Se vimos a serie e logo lemos as novelas veremos como le poñemos cara ao mesmo tempo que lemos a todos os personaxes. Deborah é tan mal falada, seca e borde nun sitio como no outro; Masuka é igual de friki e insoportable en ambas. Teñamos en conta que Lindsay, o creador de todo este mundo, participa de forma activa en todos e cada un dos episodios da serie. En ambos casos o éxito dos dous medios foi unha sorpresa para todos. Non esperaban que poñer como protagonista a un asasino en serie que traballa coa policía e encárgase de calmar os seus instintos matando a xente que segundo o código que lle ensinou o seu pai adoptivo meréceo chegara a ter o público que ten. Así que de momento temos seis novelas e sete temporadas de serie, a oitava chegará á televisión americana a mediados de ano.

E, que distingue ao Dexter de papel do da pequena pantalla? Pois a pesar de ter o mesmo aire son algo distintos. Podemos dicir que o da televisión, evidentemente, está algo máis suavizado que o das novelas, máis preto e máis simpático para o espectador. Os seus actos aparecen como algo máis xustificados, máis razoados e lóxicos. Na serie nese sentido é máis suave o personaxe, incluso chegando a sufrir nalgún momento por aquilo que fai. Ese código que o seu pai ensinoulle é a base do seu comportamento e incluso esfórzase por ter sentimentos humanos. O Dexter das novelas é, se cabe, moito máis escuro, máis negro e máis cruel. Os diálogos internos con ese escuro pasaxeiro que vive no seu interior son moito máis directos, máis crueis e xustificando máis a violencia na que vive inmerso. Este outro Dexter non so non entende a maior parte dos comportamentos sociais da xente que lle rodea, senón que se burla deles, ridiculízaos e os seus intentos por comportarse como o resto parecen case ridículos. É moito máis cínico con ese tipo de actuacións, con todo o que ten que facer para encaixar nunha sociedade que non entende porque non é capaz de sentir o mesmo que os demais. Neste sentido é moito máis frío e moito máis cínico, máis directo. Case todo o que lle rodea pode converterse en algo que ridiculizar, case como se o mundo fora unha gran obra de teatro onde el, que non está mediatizado por todos eses sentimentos humanos, dirixe todo ao seu antollo e ri de todo. Todo isto cambia nalgún momento, pero non vou contar nin en cal nin en que novela. O Dexter das novelas está en estado puro, sen pulir nin suavizalo para que non apareza ante o espectador como un asasino desapiadado. Nas novelas dependendo de que estea a facer ou en onde estea case temos dous personaxes distintos, que falan de formas distintas e ven a realidade tamén de dúas formas. Por un lado temos ao solitario, que so está acompañado do seu escuro pasaxeiro, unha constante en cada páxina, frío, seco e directo. Por outro lado temos ao que está obrigado a socializar para que ninguén sospeite del, que cara afora compórtase como o home ideal pero que cando lemos o que pensa en realidade non é máis que un cínico completo e total, practicamente sen un so momento de sentimentos humanos.

 As novelas son máis ou menos curtas, ao estilo da clásica novela negra de toda a vida. Directas e sen demasiadas cousas fóra da historia principal. Os personaxes están perfectamente deseñados e plantexados, todos teñen a súa función. Ademais de centrarse no personaxe principal en cada unha delas temos a un asasino en serie que se converte no antagonista de Dexter, aquel ao que o seu escuro pasaxeiro ten máis ganas de coller e de matar. Incluso, aínda mantendo os rituais básicos que coñecemos da serie, os seus asasinatos non son tan estéticos, por dicilo dalgunha maneira, como vemos na televisión, aquí máis dunha vez convértense en algo brutal, ou máis brutal. A verdade é que se ven como auténticos asasinatos que como rituais produto dunha necesidade interior e unha liberación.

Dous Dexter parecidos pero distintos. Se sodes seguidores da serie eu vos recomendaría que tentarades ler as novelas, empezando loxicamente pola primeira, a máis parecida ao que coñecemos. Logo verémolas dunha maneira distinta, novas aventuras do señor Morgan e a súa escuridade interior. Eu volas recomendo, por certo, toda elas editadas por Umbriel ou Books 4 Pockett.

"Una vacante imprevista", J. K. Rowling

A autora de hoxe saltou á fama case de un día para outro. A publicación da súa primeira novela, dentro do xénero da literatura xuvenil, supuxo unha auténtica sensación e conseguiu que un bo montón de rapaces que non colleran un libro en moito tempo devoraran o seu con moitas ganas. O mesmo pasou co resto das historias centradas no mesmo personaxe, así como coas súas adaptacións ao cine. Ata o día de hoxe todas as súas novelas estaban dirixidas ao mesmo grupo de público e contaban a historia do mesmo grupo de personaxes. Por se alguén non se deu conta a autora é J. K. Rowling, a creadora de toda a saga de Harry Potter. Tras ese gran éxito non debe de ser sinxelo, rematada a historia do mago, afrontar a escrita dunha nova novela, moita responsabilidade, moitos lectores e críticos esperando para opinar sobre ela, tentar ou non escapar do feito ata ese momento e algúns condicionamentos máis, creo que é algo realmente complicado. Hai uns meses apareceu a que se publicitou como “primeira novela para adultos” de Rowling, titulada “Una vacante imprevista” e que rematei de ler hai pouco. Xa vos digo que esperaba algo máis e que me gustou menos do que esperaba.

Joanne Rowling naceu en 1965 en Yate, un pequeno pobo de Inglaterra. É licenciada en Filoloxía Francesa e Clásica pola Universidade de Exeter. Despois trasladouse a Londres onde traballou, entre outras cousas, como investigadora para Amnistía Internacional. Esbozou a idea das historias de Harry Potter durante case cinco anos, tras a idea xeral comezou coa primeira novela. Posteriormente viviu no norte de Portugal, onde foi profesora de inglés. En 1992 casa e ao ano seguinte ten unha filla. Tras separarse do seu marido volveu con ela a Edimburgo, onde rematou “Harry Potter e a pedra filosofal”. O libro apareceu en xuño de 1997, sendo inmediatamente un gran éxito de ventas. En 1998 aparece “Harry Potter e a cámara secreta”, continuando con “Harry Potter e o prisioneiro de Azkaban” en 1999. Todas elas repetiron o éxito e mantivéronse durante moito tempo nas listas de ventas de todo o mundo. No 2000 aparece o cuarto, “Harry Potter e o cáliz de fogo”, cunha edición dun millón de exemplares so no Reino Unido, batendo todos os récords de exemplares vendidos no seu primeiro día de publicación. “Harry Potter e a Orde do Fénix” publícase simultaneamente no Reino Unido, Estados Unidos, Canadá e Australia en xuño de 2003, rompendo todas as marcas anteriores. “Harry Potter e o misterio do príncipe” aparece en xullo de 2005, seguindo a tónica dos anteriores. O séptimo e último, “Harry Potter e as reliquias da morte” publicouse no 2007. Ademais escribiu dous pequenos libros que responden ao título de algúns dos libros de texto de Harry, “Animais fantásticos e onde atopalos” e “Quidditch a través dos tempos”, que aparecen no ano 2001. “Una vacante imprevista” aparece publicada en decembro de 2012 e é, polo momento, a primeira novela da autora tras as aventuras do mago Potter, como dixen esperada e recibida con opinións diversas.

A accións transcorre nun pequeno pobo inglés, o típico en moitos sentidos e que todos podemos imaxinar, chamado Pagford. Preto del está a cidade de Yarvil, coa que ten algúns problemas motivados pola construción hai uns anos dun barrio de vivendas de protección oficial, chamadas Os Prados. O lugar está máis cerca do pobo que da cidade, pero esas terras foron cedidas por un terratenente local en certo momento para construír esa pequena urbanización. O Consello Local de Pagford quere librarse de ter que manter esa zona e pretende que a cidade teña que facerse carto dela, entrando a formar parte da mesma e librando ao pobo dos gastos que representa. Ademais diso temos outro problema, hai unha clínica de desintoxicación de drogadictos, Bellchapel, que está un local alugado a Pagford e que algúns queren eliminar. No pobo temos case dous grupos enfrontados por estes dous problemas, uns queren manter Os Prados dentro do concello e tamén a clínica e outros queren librarse de ambos problemas dun tirón. Uns cren que a clínica da mal ambiente ao pobo e que Os Prados, onde agora viven familias de escasos recursos e moitos dos que van á clínica, tamén. Outros pensan que ante todo hai que axudar á xente que alí vive e aos que van á clínica. Ao principio da novela as cousas están completamente equilibradas, a decisión ten que tomala o Concello Municipal, que está dividido nestas dúas cuestións exactamente á metade. Pero este equilibrio rómpese nada máis empezar a ler, Barry Fairbrother morre de forma repentina. El era o maior defensor da permanencia de ambos elementos dentro do pobo, un home moi querido e apreciado por todos. Agora empeza unha verdadeira batalla na sombra e á luz entre as dúas faccións para entrar no Consello e conseguir o que queren. Uns pelexan por defender as súas ideas e outros ven a porta aberta para desfacerse de todo o que consideran negativo para o pobo. Esta loita fará saír o mellor e o peor de todos, facendo que o aparentemente tranquilo ambiente do pequeno pobo rompa e provocando que moitos segredos saian á luz, sen importar a quen se lle poida facer dano.

Esta é a historia central da novela, quizais unha pequena escusa para desenvolver unha serie de historias sobre o comportamento humano, nas cousas que podemos chegar a facer para conseguir aquilo que queremos sen ver a onde nos poden levar eses actos. Ademais diso teremos historias sobre a adolescencia e os seus problemas, sobre o enfrontamento entre os fillos e os pai, as relacións amorosas entre rapaces e adultos... Ao redor disto xoves inadaptados, nais drogadictas que non poden facerse cargo dos seus fillos, asistentes sociais que se ven desbordadas polo seu traballo e a súa propia vida... Ao final todo se traduce nun cúmulo de problemas, de enfrontamentos, de relacións complicadas a todos os niveis e na idea de poñer por riba de todo e de todos aquilo que uns queren por riba do que queren outros, o importante é impoñer algo sen ter en conta todas as posibles consecuencias e sen parar demasiado a analizar as cousas con claridade e responsabilidade.

Fíxome gracia iso de ler que era a primeira novela para adultos de Rowling. Moitas veces a separación entre este tipo de literatura e a xuvenil é máis que difusa. Creo que as historias de Harry Potter son lidas tanto por rapaces como por adultos. No meu caso recoñézome como fan do mago e lin con ganas todas as súas novelas, creo que un dos seus grandes méritos, xa o dixen ao principio, foi conseguir que xente que hai tempo que non lía fixérao. Creo que, ademais, a saga foi crecendo en intensidade e cada vez era algo máis “adulta” por dicilo de algunha maneira. As dúas últimas eran realmente negras, cheas de momentos intensos e duros, moito máis que calquera das anteriores e gustáronme moito. Neste caso non me pasou como con outras sagas de calquera tipo, creo que esta foi mellorando con cada entrega, crecendo en todos os aspectos, tanto como os seus personaxes, que xa coñecías perfectamente e que, ademais, teño que recoñecer que boto algo de menos. Rowling atrapoume con ese mundo de maxia, cuns personaxes moi definidos e cunhas características moi claras, a pesar de que ían evolucionando a medida que avanzaba a historia. Digo todo isto porque esta nova novela decepcionoume un pouco e incluso nalgún momento se me fixo demasiado longa.

Teño que recoñecer que me custou bastante meterme na historia. Por un lado porque os primeiros capítulos supoñen tal cúmulo de personaxes que en máis de un momento perdinme un pouco e tiña que parar máis dunha vez a pensar en quen eran, con quen estaban casados ou casadas, de quen eran fillos ou con quen se relacionaban. Chegado certo momento xa estaba un pouco máis claro, pero aínda así creo que quizais sobren algúns, tal cantidade pode restarlle algo de interese e intensidade á trama. Tamén hai unha gran cantidade de temas digamos secundarios, como comentei unhas liñas antes. Quizais teña o mérito de tratar as relacións persoais e os problemas dunha boa cantidade dos habitantes de Pagford, dando unha idea completa e total de como é a vida nese pequeno e idílico pobo que ao final non o é tanto, pero para min ao mesmo tempo quítalle intensidade e realidade a máis dunha desas historias. Ao mesmo tempo, non sei se intencionalmente ou non, algúns personaxes e situacións pasan do realista ao histriónico, a algo case incrible e esaxerado, con comportamentos que podemos recoñecer en moitos dos que nos rodean, pero que non parece posible que se misturen todos nunha soa persoa ou nunha soa familia. Ao final esa cantidade de tramas, de situacións e de personaxes fixo que me perdera un pouco, tanto na lectura como no interese pola mesma. Fíxoseme longa, as máis de seiscentas páxinas que ten parécenme demasiadas para a historia que nos está a contar. Incluso custoume recoñecer ese estilo fluído e áxil das súas novelas anteriores, que conseguían manterme lendo e ademais imaxinando á perfección aquilo que estaba a ler, algo que non me pasou neste caso.

Como digo unha lixeira decepción a lectura de “Una vacante imprevista”, aínda que como digo sempre isto non é máis que unha opinión completamente persoal, aínda que vin algúns comentarios que coincidían en certos aspectos comigo. Loxicamente tamén lin outros que non o facían, como sempre isto é algo completamente subxectivo e iso é o bo. Case desde o principio desorienteime un pouco, non fun capaz de meterme demasiado na lectura e iso non é bo. Non sei que pensarán outros lectores desta historia, espero os vosos comentarios.