"Unha historia que non vou contar", Cid Cabido

Hoxe vou comentar outra novela en galego, non por nada, pero teño un amigo que ultimamente déixame algunha de vez en cando das que lle gustan a el ou que pensa que poden gustarme e, a verdade, é que sempre acerta porque todo o que teño lido a través del resultoume máis que agradable de ler.
Por outro lado, agora que ando con estas cousas dos libros resúltame chocante a pouca información que podemos atopar sobre escritores en lingua galega ou sobre as súas obras por internet adiante, a verdade é que en comparación con outras linguas os resultados atopados nalgúns casos son mínimos e normalmente uns repiten o que din outros, vamos, que aparece a mesma información idéntica en varios sitios.
Comento isto porque sobre o autor da novela que vou comentar custoume bastante atopar algo pola rede adiante, e o que apareceu é pouco pouco. Polo que vin ademais é unha persoa celosa da súa intimidade, porque case nin fotos temos para poder ilustrar un pouco o texto.
O autor é Cid Cabido, e a novela titúlase “Unha historia que non vou contar”. Naceu en Xunqueira de Ambía, na provincia de Ourense, no ano 1959. Ademais de escritor, traballou como redactor e guionista nalgúns programas da Televisión de Galicia e tamén en Edicións Xerais. É autor de varias novelas como a colección de relatos “O intercepto” (1986), a novela “Fourmán” (1987) coa que gañou o premio do Café de Catro a Catro; “Días contados” (1991) tamén de relatos e gañadora do premio Cidade de Lugo; “Panificadora” (1994), coa que gañou o Premio Blanco Amor; “Gupo abeliano” (1999) tamén gañadora do Blanco Amor. Esta que comento hoxe foi editada no ano 2009 e é a súa produción máis recente, coa que acaba de gañar hai uns días o Premio da Academia de Escritores en Lingua Galega na categoría de narrativa.
O título en si da mesma xa é algo curioso, xa que iso dunha historia que non vou contar non parece precisamente o mellor xeito de animar ao lector a coller o libro, porque sempre podemos pensar, para que, se non nola vai contar, pero xa veremos, ou mellor leremos.
A historia está contada en primeira persoa como se o protagonista fóra o propio autor, que ao mellor o é, non o sabemos, porque a parte de como investigar uns feitos para poder escribir algo máis despois está bastante ben reflectida, aínda que non pareza que teña demasiadas ganas de escribir. O protagonista vaise vivir a un apartamento dun amigo en Vigo coa escusa de facer unha investigación e recollida de datos para escribir un libro, pero xa digo que moitas ganas non ten, porque cústalle un mundo poñerse a iso, xa que calquera cousa é boa para non ter que traballar. Vive como un señor, pasea, sae polas noites e le moito no sofá do apartamento. Ben, ler ler tampouco moito, porque usa unha expresión desas que me encantaron e quedaron gravadas mentres lía, porque di que “dorme os libros”, que é algo que fai continuamente. A historia é máis un relato de como se escribe unha novela sobre un feito real, os pasos que ten que dar e o proceso de investigación. Parte dun suceso real, o asasinato en Vigo no ano 1974 dun coñecido empresario do sector conserveiro, casualidade ou non, dunha empresa que hoxe está en problemas e a punto de, posiblemente, desaparecer. Para min isto non é máis que un punto de partida para escribir sobre o proceso de creación, de investigación e, sobre todo, do complicado que é a veces escribir sobre un suceso real do pasado. O asasinato nunca estivo demasiado claro en moitos aspectos e iso é o que o protagonista quere investigar, saber de verdade as razóns do suceso, como se produciu, quen estivo implicado... Nun principio é el so o que pretende facelo, pero unha noite toma contacto cunha rapaza coa que manterá unha relación e que será a que realmente o anime, tire del, tome decisións e o faga traballar un pouco, pero pouco, conste. Paula será o motor que o empuxe a recompilar datos, facer entrevistas, conseguirá poñelo en contacto con algunhas persoas que teñen algo que contar, será fundamental para o desenvolvemento da historia. Non so descubriremos cousas sobre ese asasinato, senón tamén sobre a sociedade viguesa da época nos últimos ano do franquismo, cunha serie de sucesos que tamén tiveron moita sona. Así a historia, para os vigueses, ten un atractivo máis, xa que os lugares, as situacións e moitos personaxes, aínda que cambiados de nome, poden ser recoñecidos facilmente polo lector. Quizais este medio resumo quedárame un pouco caótico, pero creo que me contaxiei do relato, porque iso é o que é fundamentalmente, un caos tanto na súa vida, como na súa investigación, os seus pensamentos, todo é lixeiramente caótico.
O que máis me gustou é como está escrita. Ten unha naturalidade que en ocasións ata parece esaxerada. Narrada case como se estiveramos contar a alguén a historia. Os diálogos son rápidos e moi conversacionais, a forma de narrar parece descoidada, pero remarco o parece, porque non o é. Por un lado queremos saber que pasou de verdade en Vigo no ano 74 co suceso mencionado, pero xa veremos como é difícil saber a verdade moitas veces. Tamén me parecen xeniais os capítulos nos que se transcriben as entrevistas que ten o protagonista con persoas que poden axudarlle a aclarar os feitos, coñecer datos novos ou afirmar ou negar os que xa ten. Estas entrevistas si que son caóticas, e algunhas liñas tiven que lelas máis dunha vez para poder seguir a historia. É nelas onde se ve máis esa naturalidade na forma de escribir do autor, frases sen rematar, divagacións por outros camiños que non son os que quere seguir o entrevistador ou datos tan subxectivos que non lle valen de nada. Supoño que ten que ser moi complicado facer un relato coherente tras estas entrevistas, darlle unha forma á historia que un quere coñecer, en realidade creo que acabamos compadecendo ao protagonista pensando no momento, se é que chega, en que queira coller todos eses datos e escribir a historia.
A novela está chea de momentos humorísticos, a verdade é que sorrín máis dunha vez. Está chea de referencias cinematográficas que aparecen para suxerir situacións, estados de ánimo, etc. E tamén moitos momentos nos que a música e os músicos, un tema, unha canción entran dentro da historia dun xeito nada forzado, ao revés, quédanlle moi ben. E deixo para o final as referencias filosóficas, tanto sobre autores como sobre ideas, xa que axudan perfectamente a entender ese caos vivencial no que está o protagonista da historia, sempre dubidando sobre o que debe facer, esperando a que alguén se anime a facelo por el ou a empuxalo de tal modo que non poida negarse. Atención, entre outras cousas, ao concepto de transferencia, que me pareceu algo xenial e que non vou desvelar en que consiste, porque hai que lelo. Máis que a historia, a verdade, o que me gustou é como está contada, a forma de escribir e de usar todos estes recursos mencionados.
Pois aí queda a recomendación, tamén é unha novela curtiña, 267 páxinas e editada por Xerais. Animádevos a ver se ao final conta ou non a historia que nos promete.