martes, 29 de junio de 2010

"El tiempo entre costuras", María Dueñas

costuras.jpgduenas.jpgA verdade é que quedei algo sorprendido con esta lectura, e máis despois de ver, buscando datos por internet, que é a primeira novela da súa autora, xa que ten unha solidez, unha consistencia e un estilo bastante conseguido e case maduro, que parece máis dunha autora consolidada e cun número maior de obras anteriores. Falo dun dos últimos e case sorpresivos éxitos editoriais da novelística española, unha obra que está a alcanzar os primeiros postos de ventas sen contar antes con demasiada promoción e que gracias aos bos comentarios dos lectores está chegando a unhas ventas moi importantes. O título é “El tiempo entre costuras” e a autora, María Dueñas. Tamén direi que me gustou moito, tanto pola historia que é moi interesante e amena, como pola forma na que está escrito, da que algo máis direi despois.


María Dueñas Vinuesa naceu no ano 1964 en Puertollano (Ciudad Real) e agora reside en Cartagena. Estudiou Filoloxía Inglesa, realizando un máster que a levou a traballar en varias universidades dos Estados Unidos. Agora exerce como profesora na Universidade de Murcia. A súa afección pola literatura é bastante recente, é unha vocación tardía que ela mesma di que apareceu cando xa tiña tempo, un traballo estable e uns fillos maiores. Menciona dous elementos claves do seu carácter que son máis que apreciables na súa novela, o rigor e o perfeccionismo. Tamén hai que dicir que a súa familia materna viviu en Tetuán na época do Protectorado Español en Marrocos, elementos que tamén están presentes nesta novela. A súa nai naceu aí e chegou a España no ano 1956, trala independencia de Marrocos polo que moita da información é de primeira man. A verdade é que se nota na lectura que hai algo máis que un mero traballo de recompilación de datos, feitos e datas, nótase a calidez das cousas que veñen directamente das persoas que as viviron e non so dos libros que un pode usar para recoller cousas para escribir unha novela.


Xa dixen nalgunha ocasión que non é cousa de poñer etiquetas a todo, que non todo ten que responder a un xénero determinado e iso é o que ocorre con esta novela, é unha novela histórica, pero tamén unha novela romántica, unha novela de espías, unha historia de superación persoal e de loita contra a adversidade, unha novela colonial..., ten moitos elementos e todos moi ben combinados para contarnos unha historia que te atrapa desde a primeira páxina ata a última nunha espiral de feitos que fan que non poidas deixar de ler.


Cóntanos a historia de Sira Quiroga, unha rapaza que empeza a traballar como modista nun taller madrileño nos anos anteriores á Guerra Civil e que terá que cambiar de forma de vida, de forma de ver a vida, de traballo, de actitudes, de modos de ver a realidade, de amigos e inimigos..., unha morea de cambios que serán unha constante na súa vida ao longo de toda a historia. Os primeiros capítulos parecéronme xeniais, concentrando en poucas páxinas os primeiros anos de vida da protagonista, a súa infancia, os seus primeiros traballos como rapaza para todo no taller de costura onde traballaba a súa nai ata chegar ela tamén, por méritos propios xa que pronto se amosa como unha máis que boa xastra, algo que será fundamental para toda a súa vida posterior, algo que a sacara de tantos apuros, pero que a meterá en outros tantos máis. Pareceume incrible a forma de narrar nese principio, cunha axilidade tal que os anos pasaban tan rápido como a lectura, pero ao mesmo tempo concentrando todo de tal maneira que tampouco se deixaba nada atrás. Imaxinamos perfectamente a vida desa rapaza, como foi e podemos vela na nosa cabeza como se estiveramos a ver unha película. Penso que ese é un dos maiores méritos da novela, a axilidade perfecta que ao mesmo tempo deixa que o lector vexa as cousas perfectamente, é un estilo moi visual, moi imaxinativo e, ao mesmo tempo, moi concreto, non botamos nada en falta nin hai nada que sobre. Neses primeiros anos a súa vida é calmada, traballa moito pero non é nada distinta dos primeiros anos dunha rapaza calquera da súa época. En certo momento coñece a un home co que se vai comprometer, seguramente porque iso é o que se esperaba dela nese momento. Pero de repente crúzase na súa vida Ramiro, un sedutor case profesional que a encandila cos seus encantos, rompe o seu compromiso e, cegada por este home que lle descobre unha realidade que non coñecía, marcha con el a vivir a Tánger, unha cidade exótica completamente distinta da súa realidade madrileña, tanto no modo de vida que se leva como no que ela vai levar agora. Pero non todo pode ser perfecto, e este home vai deixala soa, cunhas débedas que non pode afrontar e perdida. Axudada por un policía (que teño que dicir que foi un dos meus personaxes favoritos) vai vivir a Tetuán, a capital do Protectorado Español en Marrocos, onde gracias ao seu coraxe e, sobre todo, a axuda dunhas novas amistades coas que non contaba e tamén a moitos enganos, sustos e situacións de tensión, vai, pouco a pouco, a saír adiante. E sempre a roupa, a costura, ese tempo que vai pasando entre costuras, van ser as constantes que fará que sempre saia adiante. Aquí pasará a Guerra Civil Española e a posguerra, tomará contacto cunha serie de personaxes que serán moi importantes en toda a súa vida posterior e todo o que vai pasar despois. Como sempre non vou contar máis, vai pasar por moitas situacións, coñecerá a xente relacionada co poder e cos países metidos na Segunda Guerra Mundial, pero todo iso teredes que lelo vos mesmos, porque estou seguro de que se a empezades non seredes capaces de non seguir coñecendo a apaixonante vida de Sira Quiroga e todo o que a rodea.


Cando dicía que tiña moito de novela histórica viña porque, salvo o personaxe de Sira, algúns dos que a rodean e axudan e uns poucos máis, o resto son personaxes históricos moitos facilmente recoñecibles (podedes consultar esta páxina http://www.eltiempoentrecosturas.blogspot.com/
, feita pola mesma autora, na que ademais de fotografías dos lugares nos que transcorre a acción podedes ver cales eran reais e históricos e cales son inventados pola autora). Ela mesma di que para a reconstrución dos elementos históricos levou a cabo unha labor de investigación a base de memorias, biografías, traballos históricos, artigos de prensa da época, realizando incluso algunha viaxe a Marrocos. A verdade é que penso que o entramado histórico está perfectamente incluído dentro do relato e segue esa idea de fluidez que mencionaba antes, non se fai nada pesado e está metido dentro da historia de xeito perfecto, tanto que poderíamos pensar que Sira Quiroga tamén existiu e que todo o que nos conta tamén está sacado dun arquivo histórico. Creo que este é outro dos seus méritos, que a historia é completamente crible, non é nada fantástica nin esaxerada en case nada. O fío da acción e ficticio, pero o fondo de mesma é completamente histórico.


A min a novela gustoume moito, a lectura faise moi sinxela, áxil, elegante e ben documentada e cuns cambios de ambientes e situacións moi interesantes e que lle dan moita variedade á acción. A vida da protagonista está en constante cambio, sempre afrontando unha serie de problemas e dándolle solucións que son sempre cribles dentro dese marco histórico do que falaba anteriormente. A trama está moi coidada, tan ben hilvanada como os traxes que fai a protagonista en cada momento. Tamén quería comentar que algo antes lera, xa apareceu por aquí, outra novela coa que a podemos relacionar, partindo sempre de que as comparacións son odiosas, falo da última de Julia Navarro, “Dime quién soy” coa que ten algúns puntos comúns, sobre todo no que se refire ao momento no que se desenvolve a acción, a España de antes e despois da guerra. Gustoume algo máis está de María Dueñas, aínda que as dous foron boas lecturas. Creo que esta segunda é algo menos complexa e, polo mesmo, algo máis crible que a outra que quizais parece aos ollos do lector como algo máis esaxerado e complicado. Ademais unha das cousas que máis me gustou da novela de María Dueñas son os personaxes, non so a protagonista, senón todos eles, non hai un que sobre e están todos perfectamente reflectidos, podemos imaxinalos con gran facilidade e algúns son moi bos. Ya dixen que un dos meus favoritos é o policía que a axuda en Marrocos, pero poderíamos mencionar a moitos máis, a patroa da pensión, o veciño e a súa nai, o periodista inglés, non quero mencionar a moitos para non desvelar cousas que hai que ler, claro. Todo o que lemos nesta de hoxe aparece como algo que podería pasar e a lectura paréceme máis cálida, mentres que a outra resultoume algo máis fría (aínda que repito que me gustou moito tamén). Nalgunha entrevista lin que lle preguntaban se pensaba que era unha novela pensada para mulleres, non podo estar de acordo. Penso que é unha lectura para calquera afeccionado sen ter en conta sexos, en absoluto. Ten de todo, acción, intriga, amor, tensión, sorpresas, cambios radicais nos acontecementos e, como dixen, todo é completamente fluído, igual que as puntadas que vai cosendo a protagonista, ela vai evolucionando igual que o seu traballo, pouco a pouco, pero sen parar. Os sentimentos non son nada tópicos nin esaxerados, o que é un mérito, xa que lle dá máis credibilidade aínda a todo o que pasa. Xa vos digo, una lectura do máis recomendable que se fai case sen darse conta.


[youtube http://www.youtube.com/watch?v=gmalgbzmMDs&hl=es_ES&feature=player_embedded&version=3]

No hay comentarios:

Publicar un comentario