jueves, 10 de junio de 2010

"Otoño azteca", Gary Jennings

otonoazteca.jpgjennings.jpgComentaba hai uns días a novela “Azteca” de Gary Jennings e dicía que formaba parte dunha triloxía, aínda que a terceira non é súa, senón que foi escrita por outra persoa partindo das anotacións feitas por Jennings, xa que non chegou a redactala por completo. Supoño que tamén a lerei e aparecerá por aquí nalgún momento, pero hoxe vou comentar algo da segunda das novelas que lle dedica a este pobo. A segunda novela titúlase “Otoño azteca”, e foi publicada no ano 1998. Igual que a anterior é unha novela relativamente longa, ronda as cincocentas páxinas, algo menos que a primeira, pero segue sen ser unha lectura nada pesada, ao revés, faise dun xeito sinxelo e entretido. A verdade é que este autor, ao que descoñecía por completo e que chegou a min por unha recomendación, ten un xeito de escribir que me gusta moito e ademais de completar a triloxía teño en mente ler outras das súas novelas. Chámame moito a atención a titulada “El viajero”, sobre as viaxes de Marco Polo, xa que penso que pode ser moi interesante, tanto polo tema que trata como pola forma que ten de contar historias este autor.


“Otoño Azteca” podemos dicir que é case unha continuación da anterior. Non dun xeito estricto, é dicir, que non continúa directamente co mesmo protagonista nin co mesmo tipo de historia, pero si que avanza un paso máis no relato da historia dos pobos de Sudamérica tras a conquista dos españois. Ao igual que na anterior todo o contado vai ser protagonizado e narrado en primeira persoa polo seu protagonista. Se antes era o vello Mixtli o que lle contaba a súa historia a uns monxes, agora teremos a Tenamaxtli que xa preto da súa morte lle conta a súa vida a unha indíxena educada polos españois que actuará como escriba do relato, así que ao igual que na anterior quere que quede constancia por escrito da súa vida e de todo o que aconteceu nela. O principio da novela é case unha continuación do contado no outro, xa que ambas van estar relacionadas por un mesmo personaxe. Tenamaxtli viaxa coa súa nai e o seu tío desde a súa cidade natal, Aztlán, ata México coa intención de espiar aos españois que están alí instalados. Nesta novela entón imos tomar contacto coa época xa na que o “Único Mundo” está conquistado polos españois e os problemas que esta situación trae consigo. Cando chegan ven como os españois queiman a un indíxena na fogueira, espectáculo que os deixa abraiados. Ao remate Tenamaxtli achégase a un sacerdote ao que ve algo entristecido pola situación e que será importante neses primeiros capítulos. Ademais recolle das cinzas un obxecto que o acompañará toda a súa vida e que pertencía ao morto. Pouco despois descobre que o axustizado era o seu pai, Mixtli, o protagonista de “Azteca”, a primeira novela da saga que tras contar a súa historia é condenado a morte polo tribunal eclesiástico tras contar a súa vida. Este asasinato será unha das razóns, senón a fundamental, da postura que vai adoptar Tenamaxtli en toda a súa vida posterior e que será o que nos conte a novela. Ademais é un rapaz orgulloso que non quere dobregarse ante os conquistadores, como fan outros da súa raza, que prefiren vivir ás ordes dos españois que enfrontarse a eles. Así no primeiro que pensa é que ten que coñecelos ben para poder loitar contra eles, expulsalos do seu mundo e volver a ser os que eran. Para iso primeiro ten que coñecer a lingua, co que empezará a recibir clases de castelán e de relixión cristián, xa que van as dúas unidas. Co bautismo pasará a chamarse Juan Británico, aínda que será un nome que vai usar pouco. Os primeiros capítulos transcorren na cidade de México, coas clases, vivindo nun albergue e tentando tomar contacto cuns parentes da súa cidade que levan tempo alí vivindo. Pouco a pouco vai aprendendo cousas e sorprendéndose de moitas máis. Non entende para nada a forma de vida dos invasores e moito menos a súa relixión. Por exemplo parécelle incomprensible o concepto da Santísima Trinidad, xa que ademais dos tres que a forman el ve que “adoran” tamén á Virxe María e ao Papa, co cal para el é unha Trinidad de cinco, non de tres. Tampouco entende que non lles deixen aos indíxenas adorar aos seus deuses porque lles din que son moitos e os cristiáns so teñen un, pero tampouco o ve como algo certo, xa que a cantidade de santos que teñen para el son como os seus deuses. Estará obsesionado cos arcabuces e a pólvora, xa que sabe que ter eses elementos será o único que lles permita enfrontarse a eles con certas garantías. Moi bos eses capítulos nons que tenta, con axuda, fabricar un “pau de fogo” e todos os experimentos que vai facer para conseguir fabricar pólvora. Pouco a pouco vai conseguindo os seus obxectivos e avanzando na historia. Gran parte da historia céntrase nos indíxenas, divididos entre os que se conforman coa nova situación, os que queren expulsalos e un terceiro grupo que non ten nin idea de que os españois están alí. Tamén é interesante toda a parte dedicada ás distintas razas que foron aparecendo cos cruces entre eles, con un rosario de españois, indíxenas, moros, negros, mulatos e algunhas posibilidades máis. É tamén unha historia de superación de obstáculos que parecen insalvables. É unha novela de aventuras e de reconquista, un relato de xente que non está disposta a deixar que os sometan, que os obriguen a cambiar os seus costumes, formas de vida ou relixión. O protagonista pasará por grandes aventuras, coñecerá a todo tipo de mulleres, a grupos sociais lonxanos da súa realidade aos que terá que convencer para loitar contra os invasores, sempre impulsado por esa idea de recuperar a gloria do Imperio Azteca e vencer ao exército español.


A verdade é que gustoume máis e pareceume máis interesante o primeiro, ten máis datos e está algo mellor desenvolvido, pero este está so un pouquiño por debaixo, non moito e tamén merece a pena. O autor mantén perfectamente a mesma forma de contar as cousas e os feitos, un estilo fascinante e ameno que te engancha desde o principio, todo é importante e non hai case nada anecdótico na historia e sempre está a pasar algo, co que o lector non ten descanso. Tamén é destacable a forma que ten de contar as cousas, facendo que o lector vexa sempre as cousas meténdose no personaxe, mirando todo desde o seu punto de vista, consegue perfectamente reflectir o punto de vista dos conquistados ante esa nova realidade. Ademais ten un certo ton de humor, centrado case sempre na incomprensión do que fan os españois que resulta máis que simpático e é imposible non sorrir máis dunha vez. So por poñer un exemplo máis, a parte dedicada aos primeiros contactos do protagonista cos cabalos e a súa monta é fabuloso e calquera que montara a cabalo pode sentirse reflectido. As batallas están contadas no seu punto xusto, non se fan nin demasiado longas nin demasiado curtas, non cansan e un pode imaxinalas perfectamente. A pesares do dito ao principio deste parágrafo, merece moito a pena a súa lectura, moi recomendado.

No hay comentarios:

Publicar un comentario