martes, 6 de julio de 2010

"El nombre de la rosa", Umberto Eco

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=bqx5BZL0l4M&rel=0&hl=es_ES&feature=player_embedded&version=3]

Hoxe vou comentar unha novela para nada recente, creo que, de momento das máis antigas que apareceron por aquí, pero penso que é de lectura obrigatoria para calquera que se considere lector e sobre todo para aqueles aos que lles guste a novela histórica. Ao mellor queda un pouco esaxerado, pero creo que moitas das historias deste xénero teñen moito que deberlle a esta. Supoño que moitos dos que me len habitualmente xa a coñecen, pero penso tamén que haberá moitos lectores que non tiveron a sorte de tomar contacto con ela, e espero que este post serva para que o fagan. Falo de “El nombre de la rosa”, de Umberto Eco. Para min unha das mellores novelas que lin nunca, e que teño que reler algún día destes, non sei cando, pero seguro que nalgún momento. Tamén direi que lin algunhas das que escribiu despois, pero teño que recoñecer que ningunha delas gustoume tanto como esta e que varias foron algo pesadas, complicadas e ata direi que case incomprensibles, pero ao mellor é que me colleron en mal momento, igual lles dou outra oportunidade.


Umberto Eco é, polo menos, un personaxe curioso, cunhas afeccións case opostas, por un lado na máis profunda intelectualidade e por outro cuns gustos polas historias de James Bond ou os cómics que poden facer pensar en algo contraditorio. Eu penso que non, que non é máis que un bo expoñente dos nosos tempos e con tempo e ganas para todo. Naceu en Alessandria (Italia) en 1932 e aparece como escritor, filósofo e un experto en semiótica. Doutorouse en Filosofía e Letras pola Universidade de Turín en 1954. Traballou como profesor nas universidades de Turín e Florencia e logo na de Milán. Volveu en 1966 a Florencia para exercer como profesor de Comunicación Visual. Nestes anos é cando empeza a publicar importantes traballos sobre semiótica. En 1971 ocupou a cátedra de semiótica na universidade de Bolonia. En 2001 creou nesta cidade a Escola Superior de Estudios Humanísticos, so para licenciados de alto nivel coa intención de difundir a cultura universal. Tamén participou na fundación, en 1969, da Asociación Internacional de Semiótica. A súa consagración como escritor “de masas” veu coa publicación en 1980 de “El nombre de la rosa”, traducida a moitos idiomas e levada ao cine. Outras novelas súas son “El péndulo de Foucault” (1988), “La isla del día antes” (1994), “Baudolino” (2000) ou “La Misteriosa Llama de la Reina Loana” (2004), que de momento é a súa última obra narrativa. Cultivou ademais outros xéneros como o ensaio, destacando algúns como “Apocalípticos e integrados ante la cultura de masas” (1965), con temas diversos e variados como a literatura, a semiótica, cuestións sociais e filosóficas, etc. É membro do Foro de Sabios da Mesa do Consello Executivo da Unesco e Doutor Honoris Causa por máis de trinta universidades de todo o mundo. No ano 200 recibiu o Premio Príncipe de Asturias de Comunicación e Humanidades. É un importante crítico literario, semiólogo e experto en comunicación e as súas novelas aparecen xa nunha idade madura. É posible que a finais deste ano, principios do seguinte apareza unha nova obra narrativa súa. Salvo a última, linas todas, pero teño que dicir que a que comento hoxe é a que máis me gustou.


“El nombre de la rosa” pode cualificarse de novela histórica, pero como case sempre non é so iso, tamén é unha novela filosófica sobre moitos aspectos da vida humana e tamén é unha excelente novela policiaca, chea de asasinatos e misterios que os dous protagonistas terán que desvelar. Transcorre na súa totalidade nun mosteiro da Idade Media en torno ao ano 1327 e tras esa historia de investigación teremos moreas de información sobre a situación histórica da época, sobre os problemas relixiosos, sociais, políticos, todo metido perfectamente nese sinistro mosteiro no que todo é posible. O protagonista é o monxe Guillermo de Baskerville, acompañado do seu pupilo Adso de Melk, que van actuar case como un Sherlock Holmes e o seu axudante e amigo Watson, pero nun momento histórico completamente distinto e moito máis revolto, sobre todo por cuestións relixiosas, a Idade Media. Ambos chegan a unha abadía nos Alpes italianos, na que se van producir unha serie de misteriosos crimes que parecen non ter explicación. No medio temos as fortes discusións e polémicas entre distintas ordes relixiosas da época en torno ao tema da posesión de bens e a pobreza dos apóstolos. Isto vai enfrontar aos franciscanos, defensores da pobreza dos monxes, conta o Papado e os dominicos. Esta é outra das tramas fundamentais, xa que esta discusión é a que leva ao protagonista e o seu discípulo á abadía, debater sobre este tema para poder chegar a algunha conclusión. As páxinas dedicadas a cuestións históricas, para algúns lectores, poden resultar algo pesadas e, algunhas veces longas, pero penso que son imprescindibles para entender perfectamente certas cuestións relixiosas que son moi importantes para a historia posterior da igrexa. A novela está chea de citas e referencias a obras e autores medievais, pero que non son fundamentais para que a lectura sexa interesante e atraínte, calquera tipo de lector pode disfrutar completamente da lectura. O franciscano Guillemo ten o encargo de organizar unha reunión para discutir sobre a doutrina, considerada herética nese momento, da pobreza apostólica. Pero esta reunión verase ameazada por unha serie de mortes que algúns monxes consideran que están inspiradas en algúns pasaxes do Apocalipse. Os dous protagonistas tentarán resolver estas mortes, pasando por riba das normas da abadía, do abade e dos monxes ata chegar á Biblioteca da abadía, que esconde máis dun misterio e máis dun libro considerado prohibido.


O éxito da novela, que vendeu ata o momento máis de quince millóns de exemplares trouxo consigo unha adaptación cinematográfica no ano 1986, dirixida por Jean-Jacques Annaud e interpretada nos dous papeis principais por Sean Connery e Christian Slater. Non son dos que soen comparar novela e a película, son dúas cousas distintas, pero neste caso so direi que penso que é a mellor adaptación que vin dunha novela. A maior parte das cousas aparecen case como se o autor vira antes a cinta, a abadía é arrepiante, a biblioteca é fascinante, e non digamos nada dos personaxes dos monxes, porque hai que velos. Se a novela é recomendable eu tamén recomendaría moito a visión da película posteriormente. Sean Connery está xenial na súa recreación de Guillermo de Baskerville e Christian Slater, nun dos seus primeros papeis, está moi ben nesa mezcla entre inocencia e ganas de saber que amosa en moitos dos momentos.


Para min é a novela do medo, que non de medo. Todos os personaxes están movidos polo medo, sobre todo polo medo ao coñecemento que fai que algúns sexan capaces de matar para que non accedan a certas cousas, a saber que hai algo máis que o que algúns queren que coñezan. Evidentemente a mellor forma de manter á xente a raia é a ignorancia, non deixarlles saber certas cousas que poden facer que pensen doutro xeito e ver máis cousas das que algúns queren que vexan. E entón aparece a sagacidade dun Guillermo de Baskerville atento ao máis mínimo detalle, a cousas que parecen sen importancia e que outros non ven ou non queren ver, así vai chegar pouco a pouco, co lector da man, a desenvolver o misterio dos asasinatos da abadía. A historia nola conta Adso, anos despois dos sucesos, cunha mistura entre asombro, medo e a seguridade que lle dá o seu mestre. O argumento é intrigante, emocionante polos acontecementos e os personaxes; todo transcorre nunha abadía medieval, solitaria, aparentemente tranquila, pero chea duns monxes misteriosos uns, sinistros outros, sospeitosos case todos, moitos secretos están escondidos entre os seus muros. Supoño que, como dixen ao principio, moitos xa a leron, para aqueles que non o fixeron recoméndovos que sexa unha das vosas próximas lecturas, non os vai decepcionar en absoluto.
rosa.jpgeco.jpg

No hay comentarios:

Publicar un comentario