"Misión Olvido", María Dueñas

Non debe ser nada fácil pensar nunha segunda novela cando a primeira que tes escrito tivo un gran éxito, supoño que pesará a responsabilidade, as ganas de conseguir máis ou menos o mesmo e ao mesmo tempo a idea de darlle ao lector algo máis, algo parecido pero distinto que lle guste. A veces é complicado e os resultados non son demasiado bos e outras veces é algo que se consegue, o autor esperará como auga de maio as críticas, os resultados das ventas e as opinións dos lectores. Ven isto a que hoxe vouvos deixar o meu comentario persoal sobre unha historia que resposta a este presuposto. Alá por xuño do 2010 deixaba un comentario da primeira novela de María Dueñas, “EL tiempo entre costuras”. Cerca de dous anos tivemos que esperar a segunda historia desta autora, titulada “Misión Olvido”, de moi recente aparición editorial. Para consultar algún dato biográfico remítome ao comentario sobre a súa primeira novela.

Estamos en xullo de 1999. A protagonista, Blanca Perea, casada, nai de dous fillos, profesora de universidade... Pero toda esta aparente vida completa verase desfeita e rota por unha serie de acontecementos. O seu marido déixaa por outra muller, os seus fillos xa son maiores e están algo lonxe dela. A noticia da súa separación cae sobre ela como unha enorme lousa que non se ve capaz de levantar sen fuxir do pequeno mundo que a rodea. Antes de empezar o curso solicita algunha praza lonxe da súa cidade para poder estar soa e tentar recompoñer un pouco a súa cabeza. Aparecen varias oportunidades, pero elixe a que quede máis lonxe, aquela que poña unha boa cantidade de terra de por medio. É un traballo para alguén moito menos cualificado que ela, pero ese é un detalle sen importancia, o fundamental é que está lonxe, ao outro lado do océano. Aparece un traballo nunha universidade dos Estados Unidos, un traballo que non parece ter demasiados alicientes nin económicos nin intelectuais, pero de novo iso é o menos importante. Marchará varios meses á Universidade de Santa Catalina, en California, para rescatar e catalogar o arquivo bastante abandonado dun antigo profesor español, falecido bastantes anos atrás, Andrés Fontana. Nada máis chegar coñecerá á xente que alí traballa, todos dispostos a botarlle unha man. Ademais diso terá que enfrontarse a un almacén cheo dunha documentación que leva anos alí gardada, de forma caótica e desordenada, un traballo inxente que terá que afrontar. Rebecca Cullen estará disposta sempre a axudala, e Fanny será unha especie de secretaria e rapaza para todo, cunha misteriosa e seca nai. Dous homes aparecerán nesta nova etapa da súa vida, o xefe do departamento para o que traballa, Luis Zárate, e un estudoso da literatura española, Daniel Carter.

Entre todos estes personaxes vaise tecendo unha historia formada por moitos elementos. Varios fíos conforman a trama, tendo a estes personaxes como núcleo de case todos eles en maior ou menor medida. A isto engadimos a construción dun gran centro comercial nunha zona que boa parte dos habitantes de Santa Cecilia queren conservar. Tamén a historia das misións franciscanas en California, coñecidas como as misións do Camiño Real. De repente verémonos trasladados á España dos anos do franquismo nunha viaxe dun dos protagonistas que se nos vai contando pouco a pouco a medida que avanzamos nos capítulos. Estrañas relacións, historias de amor, desencontros, enganos, cousas que parecen non ser o que son... Toda unha trama que parece máis complicada do que en realidade é ao final. Un traballo que para ela funcionaba como un escape vaise convertendo en algo máis, en moito máis do que ela esperaba nun principio.

A primeira novela de María Dueñas recibiu críticas de todo tipo, pero en xeral o público acolleuna moi ben, as súas ventas foron realmente boas e incluso algo sorprendentes para ser unha primeira obra dunha autora descoñecida. As recomendacións entre os lectores funcionaron de marabilla e chegou a ser durante moito tempo unha das novelas máis vendidas e lidas. Incluso en breve teremos unha serie de televisión baseada nela. A min persoalmente gustoume bastante. Pareceume unha historia entretida, ben plantexada, a medio camiño incluso entre a realidade e a ficción. E creo que ben escrita, cunha prosa traballada e ao mesmo tempo fluída, que se lía con agrado e case sen darte conta.

Con esta segunda novela ao principio pasoume o mesmo. O seu inicio creo que foi moi bo, subxectivamente falando gustoume moito esa dedicatoria a toda a xente que se dedica ao ensino. O primeiro terzo da novela convenceume. A forma de empezar a historia era bo, os personaxes tiñan un bo desenvolvemento e estábame a convencer. A prosa da autora seguía parecéndome boa, sinxela de ler e ben traballada. Pero a partir de certo momento a miña opinión sobre a mesma foi cambiando pouco a pouco. Deixo claro desde un principio que esta é unha opinión completamente subxectiva, dun lector máis que opina sobre a lectura, sen animo de sentar cátedra en absoluto. Creo que a historia vai perdéndose pouco a pouco. Vai gañando en irregularidade e diluíndose entre demasiadas cousas sen centrarse en ningunha delas. Case pasa por riba de algúns personaxes ou algunhas situacións misturando demasiadas cousas en poucas páxinas. A parte que transcorre na España da ditadura xoga con elementos orixinais e outros demasiado tópicos, preto do costumismo que ata certo punto poden responder á realidade da época, e noutros non tanto. Creo que incluso escapa pouco a pouco nalgunhas situacións dun certo aire de verosimilitude que parece querer darlle. Creo que son demasiadas cousas as que pasan e algunhas quedan pouco cribles dentro desa historia de ficción. Resultáronme interesantes historias como a das misións, os estudos sobre autores españois da posguerra ou o traballo de investigación documental, pero en máis dunha ocasións gustaríame que profundara máis sobre estes ou outros aspectos e menos noutras cousas. Pouco a pouco a historia non é que deixara de interesarme, tiña ganas de saber que pasaba, pero se ía convertendo en algo bastante previsible, case como se soubera que ía pasar a continuación, e normalmente non me equivocaba. Non deixa demasiadas portas abertas á sorpresa, a que de repente o lector lea algo inesperado e esa situación faga que o seu interese pola lectura aumentara.

Non creo que sexa unha mala novela, en absoluto, pero desde o meu punto de vista esperaba algo máis a medida que ía avanzando nas páxinas. Sigo a dicir que me gusta moito como escribe, pero a historia non queda todo o ben que podería se se eliminaran algunhas cousas e reforzaran outras. Algúns personaxes que prometían deixáronme ao final algo indiferente, como se pasaran de repente de coñecidos a descoñecidos, como se esperaras algunha cousa deles que ao final non chega.

Unha lixeira decepción, aínda que non completa, creo que ten algunhas cousas boas pero quedan difuminadas con outras que non mo pareceron tanto. Non foi suficiente como para que deixara a lectura e non rematara a historia, pero ao final custábame un pouco poñerme con ela. Con todo isto espero non desanimar por completo a ninguén, é máis, espero que os que xa a teñan lido ou vaian lela deixen por aquí as súas impresión, a ver se coinciden ou non coas miñas.