"La conjura de Cortés", de Matilde Asensi

A novela de hoxe é de moi recente publicación. Terceira entrega dunha triloxía a medio camiño enre a novela histórica e a de aventuras, de autora española de gran éxito. Con estas pistas case seguro que máis de un e unha xa saberán de que e de quen falo. A autora é Matilde Asensi e a novela “La conjura de Cortés”, que pecha a triloxía dedicada a Martín Ojo de Plata.

En abril do 2010, pouco tempo despois de empezar con este blog, deixei un comentario das dúas primeiras novelas destra triloxía. E a autora non é a primeira vez que aparece por aquí, así que para non repetirme aforro a recensión biográfica e remítome a comentarios anteriores que podedes buscar no arquivo do blog. A primeira novela desta saga apareceu baixo o título de “Tierra Firme” no ano 2007, a segunda “Venganza en Sevilla” fíxoo no 2010 e neste 2012 péchase a historia coa terceira entrega. Unha historia ben montada, con cambios de localización en cada unha delas e cunha serie de personaxes, tanto protagonistas como antagonistas, que son case constantes nas tres novelas, polo menos os máis importantes.

Volvemos coa historia de Catalina Solís e a súa contrapartida masculina, Martín Nevares. Como moitos lectores recordarán “Tierra Firme” contábanos a historia de Catalina na súa viaxe ao Novo Mundo para casar cun home que non coñecía, un matrimonio concertado que aceptaba por obriga. Tras naufraxios, sobrevivir unha illa e ser rescatada vese obrigada a cambiar de sexo para manter o anonimato, así aparece Martín, adoptado por un matrimonio que vive ao outro lado do Atlántico. Moitas aventuras pasaba nesta primeira entrega, que sigo a considerar como a máis entretida das tres. A segunda contábanos a volta de Catalina a España para tentar rescatar ao seu pai do cárcere, inxustamente condenado, e como este morre sen recuperar a liberdade e a obriga a xurar que se vingara da familia responsable da súa prisión, a familia Curvo. Esta segunda novela transcorre case integramente en Sevilla e céntrase nesa vinganza que remata coa morte de varios dos integrantes da citada familia. Nela pérdese un pouco o espírito aventureiro e mariñeiro da anterior, resultoume algo máis parada a pesar de ter moita acción e quizais, algo máis previsible. Aínda así foi unha lectura entretida, algo que sempre garante esta autora.

“La conjura de Cortés” lévanos de novo ás terras americanas tras a fuxida de Catalina de España, perseguida polos asasinatos en Sevilla dos Curvo. Segue buscada pola xustiza e rodeada da maior parte dos personaxes aparecidos en entregas anteriores. Agora, entre aventuras de todo tipo, descubrirá sentimentos que non apareceran ata agora, entre eles o amor por un dos seus acompañantes, que a desconcertará e deixará en evidencia máis dunha vez. Tras unha serie de peripecias, viaxes e cambios de escenario verase inmersa na conxura que da título á novela, relacionada co navegante, explorador e conquistador Hernán Cortés. Unha serie de nobres e algún descendente deste personaxe queren derrocar ao rei de España como gobernante das novas terras e poñer a un novo rei so para as terra descubertas e conquistadas. Pero para iso necesitan diñeiro e pensan sacalo do lendario e impresionante tesouro que Cortés escondeu nalgún lugar do novo continente. Case sen querelo Catalina verase metida dentro desta historia como unha parte activa e fundamental da mesma. Algún novo personaxe aparecerá para axudala nesta nova aventura que será moi importante para ela. De paso advirto que non estou a contar nada que non se poida ler nas recensións da propia editorial ou na contraportada do libro, é máis, creo que aínda conto menos que eles, que sigo a pensar que en ocasións cóntannos tanto que case non merece a pena ler a novela, so falta que nos digan como remata.

Con esta terceira entrega remata por tanto a triloxía de Matilde Asensi con este personaxe e o século XVII como marco histórico. Sigo a dicir que están a medio camiño entre a novela histórica e a de aventuras no seu estilo máis clásico, con momentos quizais influenciados por autores como Salgari, Stevenson, Verne..., o que non lle resta mérito ningún, que conste. Digo a medio camiño entre ambos xéneros por varias razóns. Certo é que a historia está plenamente ambientada na época e que moitos dos acontecementos que nos conta e que inflúen na trama parten de feitos históricos reais, e nese sentido a cantidade de información sobre a época é moi importante e, sobre todo, recibida dun xeito máis que ameno. Do mesmo modo outro elemento a destacar é o ben reflectida e plasmada que me parece a época en todos os sentidos, a forma de vida, de viaxar, de comportarse..., todo isto avalado, como dixen no comentario anterior, por un maxistral uso da linguaxe. Nese sentido a mistura que fai entre expresións do Século de Ouro e a linguaxe máis moderna, sobre todo cando falan os personaxes, paréceme algo digno de mencionar. Sen chegar a caer na pedantería ou nun uso excesivo de palabras ou expresións da época. A isto tamén contribúen as situacións que desenvolve, as descricións de paisaxes, cidades, roupas, barcos...son importantes sen caer no excesivo, usadas na súa xusta medida. A labor de investigación e uso da historia creo que é boa, dándonos datos e coñecementos suficientes para aprender algo ou ter ganas de ampliar esa información. E ademais está perfectamente usada dentro da historia. Claro que practicamente todos os personaxes centrais son ficticios, pero creo que o lector poderá velos case como se existiran.

Y ten moito de novela clásica de aventuras. As viaxes, os piratas, os barcos, enganos, personaxes de todo tipo, escravos, loitas con espadas, duelos... Non hai un so elemento da novela de aventuras que non estea presente nas tres novelas, e case sempre usados dunha excelente maneira. Sempre gustei moito das novelas deste tipo e o cine do mesmo xénero e creo que neste caso o resultado tamén é bo. O primeiro que se lle debe pedir a unha novela de aventuras é que sexa entretida e movida, algo que as tres cumpren en maior ou menor medida. Neste caso a terceira está algo máis cerca da primeira neste sentido, hai máis movemento de personaxes e cambios de lugar, máis personaxes novos importantes para a trama e algún misterio máis tamén. É mais movida que a anterior nese sentido e quizais por iso gustoume máis. Se a todo isto lle engadimos un tesouro, un misterioso mapa que descifrar, os amores de Catalina e algunhas cousas máis creo que estamos ante unha boa e moi entretida historia. E por fin saberemos a razón do seudónimo de Martín, ese Ollo de Prata que temos presente desde a primeira entrega.

Matilde Asensi é unha autora que poderá gustar máis ou menos, pero non podemos negar que nos vai dar sempre unha lectura entretida, amena e interesante, por riba da media doutros produtos do mesmo tipo. Sempre ten algo que anima á lectura, xa sexan os personaxes, as situacións ou as tramas. Lía que ten varias ofertas para levar esta triloxía ao cine, pero ningunha lle da as garantías suficientes como para deixar aos seus personaxes en mans dun director, quere que cando se faga apareza na pantalla dunha forma fiel e preto do que ela e os seus lectores imaxinan. Creo que será difícil que consigamos ver a Catalina / Martín na gran pantalla algún día. Unha magoa, porque creo que xa dixen algunha vez que as súas historias parécenme moi cinematográficas e darían boas producións, pero creo que caras se se quere ser fiel ás mesmas.

Péchase a triloxía cunha novela máis cerca da primeira que da segunda. Das tres, xa o dixen, a que menos me gustou foi a segunda que me pareceu algo máis lenta e, quizais, retorcida nalgúns sentidos e incluso menos crible dentro de liña do personaxe. Esta última é un bo peche para a historia, polo menos a min pareceume así. Máis na liña de aventuras, con máis ritmo que “Venganza en Sevilla” que quizais se centraba demasiado nese aspecto, en todo o que ideaba para acabar cos Curvo e deixaba aos personaxes e outras situacións demasiado en segundo plano. Aquí de novo rescatamos á Catalina valiente, aguerrida e débil nalgúns sentidos ao mesmo tempo. Aquí, a pesar de ser conscientes de que estamos ante un personaxe de ficción, paréceseme máis á Catalina de “Tierra Firme”, que creo que na segunda quedaba algo difuminada. Agora teremos que esperar a ver con que nova aventura nos sorprende a autora.