"22/11/63", Stephen King

O autor de hoxe creo que é dos que máis apareceron por este blog de momento, xa dixen en varias ocasións que era un dos meus novelistas favoritos escriba o que escriba e que son un fan incondicional de todas as súas obras. Como todo autor bastante prolífico ten de todo na súa produción, pero ata as que menos me gustaron superan con algo a nota media e creo que ningunha me decepcionou. Certo é que nestes últimos anos andaba un pouco frouxo, pero as súas últimas historias fixéronme recuperar ao autor do que tiña un gran recordo, cun aire as súas primeiras e boas novelas. Falo de Stephen King e neste caso o seu último libro, “22/11/63”, que me pareceu realmente bo dentro do xénero. As dúas últimas que comentei gustáranme bastante, tanto “La cúpula” (que so me deixou algo frío ao final) como os catro excepcionais contos de “Todo oscuro, sin estrellas” (esta máis que a anterior) fixéronme volver aos anos das súas grandes novelas, tanto en entretemento como en tensión. Con esta de hoxe creo que King escribiu unha das súas mellores novelas dos últimos anos, superior con moito á anterior, sempre falando das súas novelas longas, non das coleccións de contos, que sempre me pareceron realmente boas.

Neste caso estamos dentro do mundo das viaxes no tempo. Algo que parece que volve a estar de moda en varias novelas actuais, desde as comentadas aquí de Félix J. Palma a outras que irán aparecendo por aquí comentadas. Atopámonos loxicamente cunha novela de xénero fantástico, pero cun aire de verosimilitude e credibilidade bastante alto. No epílogo final o autor fala do traballo de documentación que fixo, bastante serio, para reflectir tanto a época como os acontecementos que se narran, en gran parte baseados en feitos históricos aos que King dálle o punto perfecto de imaxinación. Moitos dos personaxes que aparecen na novela, non os directamente protagonistas, son reais e vainos contar algúns feitos, situacións e momentos que ocorreron na realidade deses anos. Centrado no asasinato de John Fitgerald Kennedy en Dallas na data que da título á novela e nunha persoa que vai tentar evitalo. Lee Harvey Oswald será un dos personaxes centrais, contándonos ademais a historia do mesmo, unha historia que en xeral descoñecía, interesante e curiosa, con moitos elementos que me resultaron máis que interesantes.

O protagonista é Jake Epping, un profesor de literatura inglesa no pequeno instituto de Lisbon Falls, por suposto en Maine (marco de gran cantidade de novelas do autor). Separado da súa muller, alcohólica, tamén imparte clases nocturnas para adultos. Nunha desas clases pide aos seus alumnos que lle presenten unha redacción na que lle conten un acontecemento que fora fundamental para o desenvolvemento das súas vidas. Nunca imaxinará o que vai ler pouco despois nas páxinas que lle presenta o conserxe do instituto, un home coxo ao que todos os alumnos vacilan e mortifican. Harry Dunning vaille contar como, nunha noite de Halloween de cincuenta anos atrás, o seu pai volve a casa (estaba separado da súa nai) para matar cun martelo a súa nai, o seu irmán e á súa irmá, un feito que vai marcalo de por vida e que deixará a Jake completamente impactado. A súa forma de ver a vida cambiará e máis vai facelo pouco despois. É habitual dunha hamburguesería, que dirixe o seu amigo Al e que se está a quedar case sen clientes coa sospeita de que as hamburguesas son demasiado baratas como para non esconder algo máis que carne. Al cóntalle algo incrible, ao fondo do almacén do seu negocio hai un burato no tempo, un sitio que te leva sempre ao mesmo momento puntual e ao mesmo sitio, pero do ano 1958. Durante moito tempo Al estivo usándoo para ir ao pasado e tentar cambiar algo que o ten obsesionado, evitar o asasinato de JFK en Dallas cinco anos despois. Pero agora ten un problema, un cancro terminal que impide que leve a cabo esta misión. Durante moito tempo estivo a recompilar datos, levando un diario do que fixo, seguindo a Oswald, sobre todo para saber antes de actuar se estaba so ou formaba parte dunha conspiración para asasinar ao presidente dos Estados Unidos. Os seus días rematan e quere que Jake tome o relevo para levar a cabo a misión. O mellor de todo é que pase o tempo que pase no pasado no presente so transcorren dous minutos. Jake dubida da historia, pero fai unha entrada rápida e atópase de repente noutro lugar e noutra época, en 1958, así que non lle queda máis remedio que crer a incrible historia. Ademais hai outra cousa que quere facer, tentar evitar tamén que o pai de Harry Dunning mate a toda a súa familia para poder darlle a todos eles un novo futuro. Convertido en George Amberson irá ao pasado, vivirá nel, traballará, convivirá cunha época que case chegará a gustarlle máis que a súa. Coñecerá a moita xente e seguindo as notas de Al seguirá a traxectoria de Oswald ata chegar ao ano 1963, pero todo o que pasará teredes que lelo, que non volo penso contar. Conseguirá evitar o asasinato de Kennedy e cambiará o futuro?

Esta é a historia que nos deixa King, unha historia máis que interesante, curiosa e, sobre todo entretida, tanto que as cen últimas páxinas tiven que lelas ata altas horas da noite, non era capaz de deixalo sen saber como ía rematar a historia. Cambiar o pasado é algo que aparece en moitas historias e en todas elas ese cambio ten fortes implicacións para o presente desde o que se tenta cambiar. Pero neste caso o autor introduce un novo elemento, o pasado non se deixa cambiar facilmente e Jake atoparase con continuos reveses nas cousas que pretende facer e que lle parecen sinxelas nun principio. Irá aprendendo a medida que avanza, pouco a pouco e con calma, tentando non cometer ningún erro e moito menos que alguén descubra que non é quen di ser. En moitos momentos atoparase cunha vida que lle gusta moito máis que a que leva na súa época real e as dúbidas, as ganas de quedar, serán fortes, así como a misión que lle encargou Al, que as veces parece moi fácil e outras non tanto.

A ambientación é realmente xenial. Estamos nos anos 69 en Estados Unidos, unha época chea de fascinación en moitos momentos. Os grandes coches, a vida nas pequenas cidades americanas (pasa por varias e todas elas distintas), a música, os adolescentes..., todo contribúe a darnos unha idea realmente boa de como era a vida nesa época. Detalles que axudan ao marco, como por exemplo, que todo o mundo fuma e en todo momento (nese sentido recordoume á imprescindible serie “Mad Men”, ambientada a mediados dos sesenta e coa que ten algunhas cousas en común), algo ao que Jake, que vén dun mundo distinto nese sentido, tarda en afacerse. Moitas axudas para esta ambientación histórica, personaxes do momento, músicos e cancións que moitos coñecerán ou feitos históricos son elementos fundamentais e mostran o traballo do autor nese sentido.

Para os fans do autor son, como case sempre, múltiples as referencias a constantes da súa obra ou a momentos doutras novelas. A mención imprescindible ao pobo de Castle Rock, que aparece case sempre nas súas historias dun modo ou doutro. A prisión de Shawshank tamén se menciona, onde transcorría a xenial “Cadea perpetua”. Asasinos disfrazados de pallaso... Xestos para os habituais das súas novelas ou contos.

Para min a mellor novela que publicou nestes últimos anos e penso que unha das súas mellores historias. O plantexamento é perfecto e todo está engarzado dun modo xenial. Como sempre con ese estilo fluído, visual e as veces estremecedor polo directo que é e que fai que non poidas deixar de ler en moitos momentos e teñas que seguir para ver que vai pasar a continuación. Unha fábula do tempo, das cousas que poderíamos cambiar e os efectos que poderían ter se o fixeramos. Cunha perfecta conxunción entre os personaxes de ficción e os históricos (que non son poucos e polo lido no epílogo cunha fidelidade histórica bastante alta) que fai, como xa dixen, que dentro do ficticio sexa case crible. Unha novela que podería gusta a todos aqueles que non sexan demasiado afeccionados ás historias de Stephen King, imprescindible para os fans.