En maio do ano pasado, aos poucos meses de poñer a andar este blog, comentei unha novela do mesmo autor que a de hoxe. Gustárame bastante porque, como comentaba, era unha novela que podíamos encadrar dentro do xénero histórico, pero tiña unha serie de elementos que a facían atractiva e algo distinta, refírome a “El sanador de caballos”, de Gonzalo Giner. Hai uns meses no escaparate dunha librería vin que publicara unha nova novela e tendo en conta que a anterior resultárame moi atractiva esta novidade quedou anotada entre as lecturas a facer en breve. Hai pouco que a rematei e xa de entrada vou dicir que me gustou moito, quizais algo máis que a anterior. É unha novela recentemente editada co título de “El jinete del silencio” e ten tantos elementos ou máis que a outra para facela tamén algo distinta ao habitual no xénero. Aínda que tamén está moi relacionada co tema dos cabalos neste caso está plantexada desde un punto de vista distinto, desde outra óptica. Outro elemento diferenciador que fai que sexa tamén atractiva é que non transcorre na Idade Media, como a maior parte das do xénero, agora nos trasladamos aos principios do século XVI, o Renacemento, unha época onde o principal xa non son as guerras, os enfrontamentos por cuestión de relixión ou este tipo de situacións. Polo distinto paréceme unha época histórica moi atrainte e interesante, chea de movementos novos, de formas novas de ver a vida, menos escura e quizais máis optimista. So é unha casualidade que a última novela que me gustou do xénero e comentei aquí transcorrera máis ou menos pola mesma época; falo de “Prométeme que serás libre”, pero son dúas historias completamente distintas, merecen moito a pena as dúas e ambas teñen moitas cousas para facelas interesantes.
Non vou de novo a facer unha recensión biográfica, non pasou tempo suficiente como para engadir novos datos, así que o que teña curiosidade e non lese o comentario anterior que vaia un pouco atrás no historial para facelo.
A novela comeza a principios do século XVI en Xerez da Fronteira, Isabel é unha rapaza que traballa como criada na casa duns ricos comerciantes, Luis Espinosa e a súa muller Laura. Don Luis é un home cobizoso de diñeiro e poder que manterá unha relación con Isabel, que terá como resultado un embaraza. Ela esconde ese estado a todos os da casa, menos a unha amiga, e dara a luz case a escondidas a un neno que parece non reaccionar ao nacer, crendo que está morto, ata que un cabalo lame a súa cara e comeza a chorar, case como nunha resurrección, este é Iago, ao que podemos considerar o protagonista da novela. Este nacemento gracias, digamos, ao animal, será o principio dunha especial, marabillosa, distinta e estraña asociación deste rapaz con estes animais, cos que sempre establecerá unha relación que poucos alcanzarán a entender. Isabel vese obrigada, para manter o segredo, a levarlle ao neno á súa irmá Aurelia, que vive en Sanlúcar. Esta ten unha tenda de viños e non acolle de moi bo grado o traballo de coidar ao fillo da súa irmá, aparte de polas súas conviccións relixiosas porque esta tampouco quere dicirlle o nome do pai. O traslado complícase, Isabel non poderá volver a ver ao seu fillo porque é encerrada no soto da casa, don Luis saberá que é o pai e decide soterrala viva para que non comprometa máis a súa situación con dona Laura, a súa muller (por se acaso engado que non estou a contar nada que non pase nas primeiras páxinas da historia). A partir de aquí a vida de Iago complícase moito máis do que calquera podería imaxinar. É un neno especial, distinto, cun trastorno que na época podería ser considerado como loucura ou incluso como unha posesión demoníaca, e ese problema será o que lle provoque os primeiros atrancos coa súa nai adoptiva, que case non quere nin pode velo diante. Parece o síndrome de Asperger, unha variante do autismo que evidentemente nesa época era completamente descoñecido, e habería que esperar varios séculos ata que fora, polo menos, catalogado. Desde pequeno é incapaz de comunicarse cos demais, ten arranques de furia, non pode mostrar os seus sentimentos e calquera cousa o descoloca, se a isto lle unimos os seus movementos rítmicos, constantes e continuos podemos deducir facilmente o que a xente que lle rodea ao principio da súa vida é incapaz de saber que lle pasa. A partir de aquí sufrirá moitos problemas, moitas situacións ás que non saberá enfrontarse e moitos momentos de gran e profunda tristeza, soidade e dor. Pero tamén terá bos momentos, que sobre todo ao principio, durarán pouco e serán sempre seguidos de profundos baixóns. Xunto a el, ao longo da historia, varios personaxes serán moi importantes e irán aparecendo pouco a pouco na súa vida. A maior parte deles preocuparanse del, tentarán axudalo e sacar todo o bo que ten dentro; outros o contrario, faranlle pagar de múltiples formas as súas diferencias e a falta de comprensión e cariño. Destacan entre os que están ao seu lado o cartuxo Camilo, un home namorado da música e dos cabalos, ou Volker Wortmann e Carmen Bartelli. Tamén será unha constante a presencia do seu pai, don Luis Espinosa, que será outro dos personaxes centrais, ou o guardián da Saca Fabián Mandrago. Estes que mencionei son, quizais, o núcleo central dunha historia na que destaca Iago, pero que ten outros fíos argumentais que converten a estes tamén en protagonistas da narración, dándolle máis variedade e interese. E xunto a eles os cabalos son o elemento central da historia, vistos con gran cariño e converténdoos tamén en protagonistas do desenvolvemento da acción. Desde España a Xamaica ou Italia, estes tres lugares serán os sitios por onde discorrerá a vida de todos estes personaxes.
Creo que non podemos considerala nun sentido estricto unha novela histórica, eu véxoa máis como unha novela de aventuras que se desenvolve nun marco histórico, pero que non é o centro da acción. O Renacemento funciona como a época perfecta para desenvolvela, con todos os seus cambios e novas formas de ver a vida, onde a relixión xa non é o centro do mundo e hai xa outras cousas nas que centrarse. Hai unha serie de personaxes históricos que aparecen na mesma, Iago incluso chegará a coñecer a Miguel Ángel nunha visita a Roma, pero non son a parte fundamental da historia. O máis importante da novela son os personaxes ficticios, todos eles moi ben deseñados, presentados e desenvolvidos sen caer en ningún momento en describilos en exceso, imos coñecelos sobre todo polos seus actos e pola súa intervención na historia. Destaca evidentemente por riba de todos Iago, non son moitas as novelas protagonizadas por personaxes con este tipo de trastornos e penso que o autor soubo reflectir moi ben todo o que pode pasar pola súa cabeza, está tratado cun gran cariño e incluso penso que non lle tivo que ser demasiado sinxelo interpretar o que pasa pola súa mente e os seus sentimentos. Destacaría tamén o epílogo final da novela escrito polo autor dando algunhas explicacións sobre o tema do libro, que lle levou a deseñar a este personaxe como protagonista e os estudios e libros cos que tomou contacto para poder achegarse un pouco á mente de alguén que non é capaz de expresarse con facilidade. Tamén en relación con este tema comenta algo sobre as novas terapias realizadas con autistas poñéndoos en relación cos cabalos, unha relación que parece estar a dar resultados positivos. Estes son os outros personaxes principais, os cabalos. Eran tamén un dos temas da súa anterior novela, pero nesta están tratados aínda con máis cariño e aprecio, esa relación que establecen con Iago, tan especial e que a moitos dos personaxes resúltalles incomprensible, aparece para o lector como un vínculo especial, perfectamente plasmado e desenvolvido. O tema os cabalos, as razas, os cruces para melloralas está metido dentro da historia con total perfección, sen resultar en absoluto pesado nin aburrido, aparece en conversacións como un elemento máis da historia, o que lle da máis realidade e presencia.
Gustoume bastante e é moi recomendable, porque non creo que vaia decepcionar a ninguén. Creo que a elección do protagonista é acertadísima e o seu desenvolvemento moi ben conseguido, algo que non me parece demasiado sinxelo tendo en conta as súas especiais características. Certo é que a cantidade de desgracias que lle pasan poden resultar esgotadoras, pero un sempre está esperando a que esa liña cambie e a vida de Iago poida mellorar dunha vez. Son tan intensos os momentos de decepción e dor como os de alegría e optimismo, unha intensidade que o autor conseguiu levar ao lector con total perfección. A novela lese con moito agrado e facilidade, ten un estilo sinxelo e fácil (algo que se consegue con moito traballo) e o lector sufrirá e se alegrará coas aventuras e desventuras deste grupo de personaxes, non so do xa mencionado. Quizais para min este sexa un dos seus maiores méritos, que non se centra soamente nun, senón que cada un ten a súa historia, relacionadas entre si, claro está, e todos eles serán protagonistas nalgún momento da trama, facendo que todo resulte máis atractivo e crible. Xa digo, tedes que lela, non creo que vos decepcione.
No hay comentarios:
Publicar un comentario