"Super 8"

Hoxe vai outra de cine. Hai anos o do cine en verán era un pouco triste, as estreas mais comerciais quedaban reservadas para outras épocas do ano e non era nada fácil ver algo de cine máis ou menos decente nesta época. Desde hai un tempo esta dinámica cambiou un pouco e as grandes compañías do cine americano deixan unha boa parte das súas películas máis comerciais para esta época. Se a iso lle sumamos que por estes lares estamos a ter un verán máis ben frouxo imos máis ao cine nesta época que noutras, á vista está porque xa pasaron por aquí varias cintas recentes. Nesta semana dúas veces, así que vou deixar este comentario da máis recente e a outra para dentro duns días. Hoxe toca “Súper 8”, cinta que recomendo a todos os afeccionados ao xénero de ficción e aventuras, a nós gustounos moito.

Cando lin que un dos, para min, mellores guionistas de series de televisión relacionadas coa ciencia ficción e as aventuras pasábase ao cine pensei en que outros moitos fracasaron neste paso, aínda que parecidos son mundos distintos. Na televisión, por ser series longas, podes traballar máis as cousas, ser menos directo e darlle máis voltas; no cine tes que tentar concentrar as cousas en pouco máis de dúas horas de proxección e iso, para unha persoa acostumada as temporadas das series televisivas pode non ser sinxelo. Por outro lado falamos dunha persoa que ata certo punto revolucionou algo este mundo das series. Falo de J. J. Abrams, ao que moitos coñecerán sobre todo por dúas producións televisivas con gran cantidade de seguidores en todo o mundo, “Perdidos”, e “Fringe”, ambas entre as miñas favoritas (de paso recomendo encarecidamente a terceira temporada desta segunda que menciono, realmente boa, chea de sorpresas e xiros inesperados). Creo que podemos consideralo un dos renovadores da ficción en terras americanas e cunha forma de facer as cousas bastante persoal e recoñecible en moitos aspectos. A súa primeira incursión no cine como director foi “Misión Imposible 3”, para min unha película fallida e que no tiña moitas cousas que destacar. Pero a estrea da nova versión de “Star Trek” no 2009 creo que foi moito máis atinada, renovando un clásico e dándolle un aire novo. Esta nova película como director conta ademais cun guión escrito por el mesmo (non como nos casos anteriores) e nótase a súa man e a súa mente en moitos dos aspectos da película, ten ese aire Abrams que como digo pode verse nas súas series. Conta ademais coa colaboración na produción dun dos directores que penso que máis fixeron polo cine de ficción e entretemento e que hai tempo que non nos deixa nada novo, falo de Steven Spielberg. Nada malo podía saír desta unión entre un director que podemos considerar xa case como un clásico do cine moderno e outro que pode recoller a testemuña pero poñendo algo propio no que fai.

A historia é bastante simple. Joe é un rapaz cuxa nai acaba de falecer nun accidente na fundición na que traballaba, ademais o seu pai é un dos policías do pobo. Ten un grupo de amigos moi afeccionados ao cine, sobre todo Charles, que soña con ser director. Por esa razón os cinco amigos están metidos na dirección dunha película de zombis para participar nun concurso de cine para directores novos. Eles encárganse de todo, dirixir, actuar, maquillaxe..., coa súa pequena cámara de super 8. A todo isto a acción transcorre no ano 1979, perfectamente ambientada non so polos lugares onde transcorre, senón tamén por unha banda sonora de temas da época moi coñecidos, de aí tamén que non usen tecnoloxía dixital nin nada moderno, a época marcará a forma de facer as cousas e o título da mesma. A primeira cinta que gravan terá que ser vista varios días despois, o que tardan en revelala nunha tenda de fotografía (algúns aínda recordarán isto). Convencen a unha rapaza, Alice, para que se encargue de darlle o toque feminino á produción. Unha noite saen a gravar algunhas escenas a unha estación de tren, e chegada de un será o marco ideal para desenvolver a escena, pero nese momento unha camioneta impacta contra o ferrocarril e desátase un tremendo accidente (as imaxes do mesmo son realmente espectaculares) que traerá consigo o fío central da historia. Algo viaxa nese tren, non sabemos que é, pero si que empezarán a pasar cousas estrañas e misteriosas, desaparicións e a intervención, como non, dos militares tentando esconder algo. Durante o accidente a cámara cae ao chan, pero a filmación seguirá e parte do que pasa quedará recollido nesa cinta. Se queredes saber que é teredes que ir vela, eu non penso contalo.

A historia non é nada orixinal. Do mesmo modo advirto que xoga con moitos tópicos e lugares comúns do cine deste tipo. Podemos atopar momentos relacionados con películas clásicas como “ET”, “Encuentros en la tercera fase” e a historia do neno que queda orfo de nai cun pai que queda pechado en si mesmo e non se preocupa demasiado do seu fillo é outro elemento máis que visto. Nalgunhas críticas lin, antes de vela, que moita xente falaba dela como unha posta ao día dunha cinta que moitos recordarán, “Los Goonies”, un clásico do cine de aventuras protagonizado por grupos de amigos adolescentes. En certo modo podemos vela así, pero so en canto á idea do grupo de protagonistas e as aventuras, esta de hoxe paréceme algo máis seria, cando “Los Goonies” tiña máis un aire simpático e divertido con algúns momentos de tensión. Non quero que se vexa isto como un aspecto negativo da cinta, porque para min non o é. Certo que quizais se bote en falta algo máis de orixinalidade e as veces ten un a sensación de ver cousas que xa viu antes varias veces, pero o mérito é que esa mistura quede máis como unha homenaxe que como unha imitación. Aínda así o desenvolvemento da mesma, a historia, o plantexamento e a dirección danlle un aire o suficientemente decente como para que mereza a pena.

Quizais o mellor da historia, ademais da dirección, sexan os actores. É desas cintas nas que os actores non son case coñecidos, pode soarnos algunha cara, pero non hai grandes nomes. Todos os personaxes que encarnan ao grupo de adolescentes protagonistas parecéronme realmente bos, a pesar de que nalgún momento deume a impresión de que a dobraxe ao castelán estragaba algunha escena soando algo forzado e pouco natural, pero so en certos momentos. Os dous personaxes centrais, Joe e Alice, gustáronme moito, moi naturais e expresivos e convencendo realmente ao espectador do que están a facer. Tampouco podía faltar neste tipo de grupos o chico “excéntrico”, neste caso afeccionado ao lume e ás detonacións, Cary, que é o encargado de relaxar os momentos de tensión ou perigo coas súas ocorrencias e saídas. O resto, fóra deste grupiño, tamén cumpre perfectamente, demostrando que non hai que ter actores de renome para facer algo decente e ben interpretado. Outra cousa que destacaría é que ten un aire de película dos anos oitenta, con efectos especiais simples, nada demasiado espectacular, axudando así aínda máis a darlle credibilidade ao desenvolvemento da trama. Ese aspecto de película de hai anos gustoume moito tamén e penso que tiña que destacalo.

A min, aínda que me recoñezo seguidor deste tipo de cine, pareceume unha película destacable, interesante, entretida e recomendable. Avalada por Abrams e Spielberg, como dixen ao principio, non podíamos esperar algo malo ou aburrido. É cine de entretemento pero cunha certa calidade, con algúns momentos orixinais a pesar de manexar, como dixen, moitos momentos comúns do cine de aventuras. Non creo que lle sobre nada e tampouco que lle falte, cumpre co que promete sen pretender pasar á historia do cine, deixando un bo sabor de boca no espectador. Agora teredes que ir vela, a ver se vos convence tanto como a min, xa mo diredes.

"El jinete del silencio", de Gonzalo Giner

En maio do ano pasado, aos poucos meses de poñer a andar este blog, comentei unha novela do mesmo autor que a de hoxe. Gustárame bastante porque, como comentaba, era unha novela que podíamos encadrar dentro do xénero histórico, pero tiña unha serie de elementos que a facían atractiva e algo distinta, refírome a “El sanador de caballos”, de Gonzalo Giner. Hai uns meses no escaparate dunha librería vin que publicara unha nova novela e tendo en conta que a anterior resultárame moi atractiva esta novidade quedou anotada entre as lecturas a facer en breve. Hai pouco que a rematei e xa de entrada vou dicir que me gustou moito, quizais algo máis que a anterior. É unha novela recentemente editada co título de “El jinete del silencio” e ten tantos elementos ou máis que a outra para facela tamén algo distinta ao habitual no xénero. Aínda que tamén está moi relacionada co tema dos cabalos neste caso está plantexada desde un punto de vista distinto, desde outra óptica. Outro elemento diferenciador que fai que sexa tamén atractiva é que non transcorre na Idade Media, como a maior parte das do xénero, agora nos trasladamos aos principios do século XVI, o Renacemento, unha época onde o principal xa non son as guerras, os enfrontamentos por cuestión de relixión ou este tipo de situacións. Polo distinto paréceme unha época histórica moi atrainte e interesante, chea de movementos novos, de formas novas de ver a vida, menos escura e quizais máis optimista. So é unha casualidade que a última novela que me gustou do xénero e comentei aquí transcorrera máis ou menos pola mesma época; falo de “Prométeme que serás libre”, pero son dúas historias completamente distintas, merecen moito a pena as dúas e ambas teñen moitas cousas para facelas interesantes.

 Non vou de novo a facer unha recensión biográfica, non pasou tempo suficiente como para engadir novos datos, así que o que teña curiosidade e non lese o comentario anterior que vaia un pouco atrás no historial para facelo.

 A novela comeza a principios do século XVI en Xerez da Fronteira, Isabel é unha rapaza que traballa como criada na casa duns ricos comerciantes, Luis Espinosa e a súa muller Laura. Don Luis é un home cobizoso de diñeiro e poder que manterá unha relación con Isabel, que terá como resultado un embaraza. Ela esconde ese estado a todos os da casa, menos a unha amiga, e dara a luz case a escondidas a un neno que parece non reaccionar ao nacer, crendo que está morto, ata que un cabalo lame a súa cara e comeza a chorar, case como nunha resurrección, este é Iago, ao que podemos considerar o protagonista da novela. Este nacemento gracias, digamos, ao animal, será o principio dunha especial, marabillosa, distinta e estraña asociación deste rapaz con estes animais, cos que sempre establecerá unha relación que poucos alcanzarán a entender. Isabel vese obrigada, para manter o segredo, a levarlle ao neno á súa irmá Aurelia, que vive en Sanlúcar. Esta ten unha tenda de viños e non acolle de moi bo grado o traballo de coidar ao fillo da súa irmá, aparte de polas súas conviccións relixiosas porque esta tampouco quere dicirlle o nome do pai. O traslado complícase, Isabel non poderá volver a ver ao seu fillo porque é encerrada no soto da casa, don Luis saberá que é o pai e decide soterrala viva para que non comprometa máis a súa situación con dona Laura, a súa muller (por se acaso engado que non estou a contar nada que non pase nas primeiras páxinas da historia). A partir de aquí a vida de Iago complícase moito máis do que calquera podería imaxinar. É un neno especial, distinto, cun trastorno que na época podería ser considerado como loucura ou incluso como unha posesión demoníaca, e ese problema será o que lle provoque os primeiros atrancos coa súa nai adoptiva, que case non quere nin pode velo diante. Parece o síndrome de Asperger, unha variante do autismo que evidentemente nesa época era completamente descoñecido, e habería que esperar varios séculos ata que fora, polo menos, catalogado. Desde pequeno é incapaz de comunicarse cos demais, ten arranques de furia, non pode mostrar os seus sentimentos e calquera cousa o descoloca, se a isto lle unimos os seus movementos rítmicos, constantes e continuos podemos deducir facilmente o que a xente que lle rodea ao principio da súa vida é incapaz de saber que lle pasa. A partir de aquí sufrirá moitos problemas, moitas situacións ás que non saberá enfrontarse e moitos momentos de gran e profunda tristeza, soidade e dor. Pero tamén terá bos momentos, que sobre todo ao principio, durarán pouco e serán sempre seguidos de profundos baixóns. Xunto a el, ao longo da historia, varios personaxes serán moi importantes e irán aparecendo pouco a pouco na súa vida. A maior parte deles preocuparanse del, tentarán axudalo e sacar todo o bo que ten dentro; outros o contrario, faranlle pagar de múltiples formas as súas diferencias e a falta de comprensión e cariño. Destacan entre os que están ao seu lado o cartuxo Camilo, un home namorado da música e dos cabalos, ou Volker Wortmann e Carmen Bartelli. Tamén será unha constante a presencia do seu pai, don Luis Espinosa, que será outro dos personaxes centrais, ou o guardián da Saca Fabián Mandrago. Estes que mencionei son, quizais, o núcleo central dunha historia na que destaca Iago, pero que ten outros fíos argumentais que converten a estes tamén en protagonistas da narración, dándolle máis variedade e interese. E xunto a eles os cabalos son o elemento central da historia, vistos con gran cariño e converténdoos tamén en protagonistas do desenvolvemento da acción. Desde España a Xamaica ou Italia, estes tres lugares serán os sitios por onde discorrerá a vida de todos estes personaxes.

 Creo que non podemos considerala nun sentido estricto unha novela histórica, eu véxoa máis como unha novela de aventuras que se desenvolve nun marco histórico, pero que non é o centro da acción. O Renacemento funciona como a época perfecta para desenvolvela, con todos os seus cambios e novas formas de ver a vida, onde a relixión xa non é o centro do mundo e hai xa outras cousas nas que centrarse. Hai unha serie de personaxes históricos que aparecen na mesma, Iago incluso chegará a coñecer a Miguel Ángel nunha visita a Roma, pero non son a parte fundamental da historia. O máis importante da novela son os personaxes ficticios, todos eles moi ben deseñados, presentados e desenvolvidos sen caer en ningún momento en describilos en exceso, imos coñecelos sobre todo polos seus actos e pola súa intervención na historia. Destaca evidentemente por riba de todos Iago, non son moitas as novelas protagonizadas por personaxes con este tipo de trastornos e penso que o autor soubo reflectir moi ben todo o que pode pasar pola súa cabeza, está tratado cun gran cariño e incluso penso que non lle tivo que ser demasiado sinxelo interpretar o que pasa pola súa mente e os seus sentimentos. Destacaría tamén o epílogo final da novela escrito polo autor dando algunhas explicacións sobre o tema do libro, que lle levou a deseñar a este personaxe como protagonista e os estudios e libros cos que tomou contacto para poder achegarse un pouco á mente de alguén que non é capaz de expresarse con facilidade. Tamén en relación con este tema comenta algo sobre as novas terapias realizadas con autistas poñéndoos en relación cos cabalos, unha relación que parece estar a dar resultados positivos. Estes son os outros personaxes principais, os cabalos. Eran tamén un dos temas da súa anterior novela, pero nesta están tratados aínda con máis cariño e aprecio, esa relación que establecen con Iago, tan especial e que a moitos dos personaxes resúltalles incomprensible, aparece para o lector como un vínculo especial, perfectamente plasmado e desenvolvido. O tema os cabalos, as razas, os cruces para melloralas está metido dentro da historia con total perfección, sen resultar en absoluto pesado nin aburrido, aparece en conversacións como un elemento máis da historia, o que lle da máis realidade e presencia.

 Gustoume bastante e é moi recomendable, porque non creo que vaia decepcionar a ninguén. Creo que a elección do protagonista é acertadísima e o seu desenvolvemento moi ben conseguido, algo que non me parece demasiado sinxelo tendo en conta as súas especiais características. Certo é que a cantidade de desgracias que lle pasan poden resultar esgotadoras, pero un sempre está esperando a que esa liña cambie e a vida de Iago poida mellorar dunha vez. Son tan intensos os momentos de decepción e dor como os de alegría e optimismo, unha intensidade que o autor conseguiu levar ao lector con total perfección. A novela lese con moito agrado e facilidade, ten un estilo sinxelo e fácil (algo que se consegue con moito traballo) e o lector sufrirá e se alegrará coas aventuras e desventuras deste grupo de personaxes, non so do xa mencionado. Quizais para min este sexa un dos seus maiores méritos, que non se centra soamente nun, senón que cada un ten a súa historia, relacionadas entre si, claro está, e todos eles serán protagonistas nalgún momento da trama, facendo que todo resulte máis atractivo e crible. Xa digo, tedes que lela, non creo que vos decepcione.